Η αρχειοθήκη του Τάκη: ΠΛΗΜΜΥΡΑ ΣΤΟΥΣ ΓΟΝΝΟΥΣ ΤΟ 1966

Με αφορμή την φετινή (Σεπτέμβρης 2023) μεγάλη πλημμύρα που κάλυψε όλη σχεδόν τη Θεσσαλία, αλλά και τους Γόννους (το χωριό και την ευρύτερη περιοχή) και διαβάζοντας από τους ειδικούς την ρήση πως «το νερό ποτέ δεν ξεχνά τις διαδρομές του», οι θύμισές μου με μετέφεραν χρόνια πριν. Ακόμα και οι δηλώσεις του τύπου «μοναδικότητα(!) του φαινομένου» που κάποιοι το αναφέρουν θέλοντας να καλύψουν τις ανεπάρκειές τους, με οδήγησε να αναφερθώ σε κάποια γεγονότα που βίωσα, αποδείχνοντας πως δεν ήταν «μοναδικά και πρωτόγνωρα τα γεγονότα».

Οι φυσικές καταστροφές πάντα κουβαλάν μαζί τους, στους ανθρώπους που τις βιώνουν τρόμο, φοβία και το χειρότερο όλα αυτά συνοδεύονται συνήθως από διάφορες μυθοπλαστικές διαδόσεις που μεταφέρονται με την μορφή «έγκυρης πληροφορίας» σ’ όλους αστραπιαία, μεγαλώνοντας όλο και περισσότερο τον τρόμο. Αυτές οι διαδόσεις στα παιδιά διογκώνονται και καταγράφονται ανεξίτηλα στη μνήμη τους.

Έτσι και σε μένα χαράχτηκε στη μνήμη η πρώτη μεγάλη πλημμύρα που έζησα το 1966 στους Γόννους, ήδη μαθητής στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου.

Από τη μια οι πολυήμερες βροχές του Δεκέμβρη γέμισε με μεγάλες ποσότητες νερού τα τρία ρέματα που διατρέχουν από βορά προς το νότο το χωριό δημιουργώντας τεράστιες ζημιές. Κυρίως το Μεγάλο Ρέμα των «Δύο Δένδρων»[1] κατέβασε τεράστιες ποσότητες νερού από τα ορεινά, διάφορα «φερτικά» υλικά (χώματα, πέτρες, κορμούς δέντρων κ.λπ.). Από την άλλη ο πλημμυρισμένος Πηνειός.

Θυμάμαι τους τεράστιους βράχους που με την ορμή του νερού δημιουργούσαν από το κύλισμά τους έναν υπόκωφο, χθόνιο ήχο που σε τρομοκρατούσε. Παράλληλα «έτρωγε» τις όχθες αλλάζοντας και το ρου του. Νοτιοδυτικά του χωριού υπήρχε μια τσιμεντένια γέφυρα που διευκόλυνε τους κατοίκους του κάτω μισού χωριού να πηγαίνουν για τις αγροτικές τους ασχολίες στα χωράφια που είχαν προς την Δύση, όπου ήταν το «Παλιοχώρι», "Σερίκ Αγ(ι)ά" κ.λπ., τους μήνες που το ρέμα είχε νερό. Την γέφυρα την άφησε σχεδόν άθικτη στη θέση που βρίσκονταν[2] και η κοίτη μετακινήθηκε «τρώγοντας τα χωράφια δυτικότερα, όπου βρίσκεται σήμερα. Το ίδιο συνέβηκε και στη διαδρομή του πλημμυρισμένου ρέματος μέχρι τον Πηνειό. Ιδιαίτερα προς τις εκβολές του στην περιοχή της «Ζίγρας», όπου είχαμε ένα χωράφι και δεν έμεινε ούτε το μισό…

Από το πλημμυρισμένο ρέμα παρασύρθηκε και μια γραφική ξύλινη γέφυρα που βρίσκονταν στο μέσον της διαδρομής από την γέφυρα του «Αγ. Γεωργίου» ως το συνεργείο του Τσαπλέ και εξυπηρετούσε τους χωριανούς που ήθελαν να πάνε στον «Μύλο του Βασίλη Κουλούσιου»[3] ν’ αλέσουν.

Η μεγαλύτερη ζημιά που προκάλεσε η πλημμύρα «τρώγοντας τις όχθες του Μεγάλου ρέματος ήταν η κατάρρευση ενός σπιτιού –του Γκολέτσα- και ενός σταύλου.

Ακόμα το ρέμα του «Αγ. Μόδεστου» το νερό «έφαγε» τις όχθες στο «Γκυρίζι»[4], το 1966 διαδίδοντας τη φήμη πως θα σπάσει σ’ εκείνο το σημείο το ρέμα και «θα μάσει σβάρνα το χωριό». Αυτή τη φήμη θυμάμαι και τον τρόμο που πήρα τον «κουβαλάω» ακόμα και σήμερα.

Το χωριό τότε πολιορκήθηκε και από την πλημμύρα του Πηνειού που βγήκε περίπου μέχρι την «Παναγία» στ’ αλώνια. Τότε ήταν που έθαψε η άμμος το ήδη σταδιακά αδρανοποιημένο από το 1964 «καράβι» που βρίσκονταν στη θέση που βρίσκεται σήμερα η γέφυρα του Παραποτάμου-Γόννων.

Ο τοπικός τύπος της εποχής έγραφε: «Εις Γόννους κατέρρευσαν μία παλαιά οικία και ένας σταύλος, επί πλέον διεκόπη η συγκοινωνία λόγω ανασκαφής τμήματος της οδού».[5] Την άλλη μέρα έγραφε: «Διεκόπη η συγκοινωνία μεταξύ Λαρίσης – Γόννων – Καλλιπεύκης κ.λπ…. Εις Γόννους κατεκλύσθησαν υπό των υδάτων υπόγεια 18 οικιών. Αι οδοί Τεμπών Γόννων κατέστησαν απροσπέλαστοι… Κατά την διάρκειαν της καταιγίδος κεραυνός έπεσεν εις την οικίαν Διονυσίου Πετρωτού, εις Γόννους και επροξένησεν σημαντικάς υλικάς ζημίας. Θύματα δεν εσημειώθησαν… Υπέστη σοβαράς καταστροφάς ο επαρχιακός δρόμος Τεμπών – Γόννων».

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1. Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε πως ακόμα και τα σπάνια πλημμυρικά «φαινόμενα» αντιμετωπίζονται, όταν προνοούνται έργα αντιμετώπισης με βάση τις πραγματικές ανάγκες και όχι με έργα βιτρίνας ή τις γνωστές «μίζες».

2. Μεγάλες πλημμύρες υπήρχαν και στο παρελθόν και ίσως μεγαλύτερες. Βέβαια στα χρόνια τους που εκδηλώθηκαν οι συνθήκες ήταν διαφορετικές, οι υποδομές, οι τεχνικές δυνατότητες κ.λπ. Σημασία και αξία έχει η ικανότητα άμεσης προσαρμογής στα καινούργια δεδομένα της εποχής και η ανυστερόβουλη, διαφανής και αποτελεσματική διαχείριση των δημόσιων έργων.

Ενδεικτικά κάποιες πλημμύρες από το 1881 μέχρι σήμερα