Ι) Απορριπτική διάταξη της έγκλησης
ΚΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΒΟΎΛΑ ΤΟΥ ΝΌΜΟΥ Ο ΣΟΥΡΛΑΣ ΑΡΧΙΣΦΑΓΕΑΣ…
Συγκεκριμένα η ακροδεξιά Περιφ. Σύμβουλος Μ. Μπίλλη, κατά την «διαδικτυακή συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας, χρησιμοποιώντας ως εικόνα αναφοράς της, μία ολόσωμη φωτογραφία της ιδίας, η οποία στέκεται μπροστά από ένα πίνακα που απεικονίζει τον Γρηγόριο Σούρλα», προκάλεσε τους Περιφεριακούς Συμβούλους Στάθη Ντούρο και Δέσποινα Αράπκουλε, με αποτέλεσμα να καταγγείλουν την πρόκληση με τις φράσεις για τον Σούρλα: «ο αρχισφαγέας Σούρλας έχει δικαστεί από δικαστήριο δοσιλόγων» και με την απόδοση του χαρακτηρισμού «σφαγέας της Θεσσαλίας».
Από τη διενεργηθείσα προκαταρτική εξέταση – γράφει η απορριπτική απόφαση - προέκυψαν τα εξής: «…β) ο Γρηγόριος Σούρλας πράγματι είχε απασχολήσει το Ειδικό Δικαστήριο Δοσιλόγων τουλάχιστον κατά το έτος 1947 (βλ. το υπ’ αρ. 269/11-10-1947 πρακτικό του οικείου δικαστηρίου του Εφετείου Λαρίσης) και γ) ο Γρηγόριος Σούρλας έχει καταγραφεί επανειλημμένα από διάφορους επιστημονικούς και ιστορικούς μελετητές ως επικεφαλής εγκληματικών ομάδων γνωστών με την επωνυμία «Σουρλικοί ή Σουρλάδες ή Σούρληδες», που, κατά τη δύσκολη και ταραχώδη περίοδο της δεκαετίας του 1940, προέβησαν σε πλείστες άγριες δολοφονίες πολιτών στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας… I) οι συγκεκριμένες αληθείς κατά περιεχόμενο αναφορές στο ευρύτερο πλαίσιο του συγκεκριμένου τρόπου εκφοράς του λόγου των εγκαλουμένων δεν αποτελούν γεγονότα που στόχο έχουν την τελική προσβολή του συγκεκριμένου νεκρού, αλλά πρόκειται για εκφράσεις που επιτείνουν την αντιπαράθεσή τους με την αμέσως προηγούμενη ενέργεια της περιφερειακής συμβούλου Μαρίας Μπίλλη (άρθρο 366 ΠΚ/2019), II) η συγκεκριμένη χρήση του όρου «σφαγέας» που προσδιορίζει μεταφορικά αυτόν που διαπράττει ομαδικούς φόνους, είναι στην υπό κρίση περίπτωση ετυμολογικά και εννοιολογικά ορθή και στηρίζεται στην όμοιου αξιολογικού περιεχομένου άποψη και άλλων επιστημονικών και δημοσιογραφικών τοποθετήσεων για το ίδιο πρόσωπο και III) η χρήση του όρου «σφαγέας» έγινε προκειμένου να εκδηλωθεί η αξιολογική δυσαρέσκεια των εγκαλουμένων για την αμφισβητήσιμη επιλογή να χρησιμοποιηθεί ο παρουσιαζόμενος σε περίοπτη θέση επίμαχος πίνακας του Γρηγορίου Σούρλα από ένα δημόσιο πρόσωπο στα πλαίσια μιας θεσμικής διαδικασίας και ασφαλώς εμπίπτει στη θεμιτή άσκηση του δικαιώματος ελευθερίας του λόγου και επιτρεπτής κριτικής από δικαιολογημένο ενδιαφέρον συμμετοχής στο δημόσιο διάλογο, χωρίς ευθεία εξυβριστικά χαρακτηριστικά (άρθρο 367 ΠΚ/2019), καθίσταται σαφές ότι εν προκειμένω δεν συντρέχει περίπτωση κίνησης της ποινικής διώξεως εις βάρος των εγκαλουμένων για προσβολή μνήμης νεκρού και επομένως η κρινόμενη έγκληση πρέπει να απορριφθεί…»
Ακόμα και με τα ίδια τα όπλα του αστικού κράτους ο Σούρλας κρίνεται «ΑΡΧΙΣΦΑΓΕΑΣ» και «ΣΦΑΓΕΑΣ», αφού «…προσδιορίζει μεταφορικά αυτόν που διαπράττει ομαδικούς φόνους, είναι στην υπό κρίση περίπτωση ετυμολογικά και εννοιολογικά ορθή και στηρίζεται στην όμοιου αξιολογικού περιεχομένου άποψη και άλλων επιστημονικών και δημοσιογραφικών τοποθετήσεων για το ίδιο πρόσωπο…»
Φυσικά δεν περιμέναμε αυτήν την απόφαση για να έχουμε άποψη για τον Σούρλα. Άλλωστε εμείς την εκδηλώσαμε πριν από χρόνια, όπως και η συντριπτική πλειοψηφία των Θεσσαλών που ένιωσαν στο πετσί τους την «πατριωτική» και «εθνική» προσφορά του αρχισφαγέα και του εγκληματικού του συνονθυλεύματος των «εθνικοφρόνων» ληστοσυμμοριτών του.
ΙΙ) Η ΠΑΝΩΛΕΘΡΙΑ ΤΟΥ ΣΟΥΡΛΑ ΣΤΟ «ΚΑΡΑΒΙ» ΤΩΝ ΓΟΝΝΩΝ
Εβδομήντα έξη χρόνια πέρασαν από τις 17 Ιούλη 1946 που οι «Δημοκρατικοί Πολίτες»[1] της ευρύτερης περιοχής των Γόννων, στα πλαίσια της «Αυτοάμυνας»[2], έδωσαν ένα αποφασιστικό χτύπημα στο «νέο εθνικό στρατό» του Σούρλα, που συγκροτήθηκε κάτω από την καθοδήγηση των ξένων (Άγγλων) προστατών, από το αμάλγαμα των «μεταξικών» υπολειμμάτων, των βασιλικών στυλοβατών και του κατοχικού δοσιλογικού συνονθυλεύματος.
Αλλά ας αφήσουμε τον ίδιο τον Σούρλα να μας περιγράψει από ποιούς απαρτίζονταν το «εκστρατευτικό» ένοπλο τμήμα που επιχείρησε, «πέραν του Πηνειού», για να την αποκατάσταση της «τάξης»
«Την 21-7-46[3] έστειλα ένα τμήμα αποτελούμενον εξ 150 ανδρών υπό τας Δ/γάς του Οπλαρχηγού Κράβαρη Δημήτρην και Καραγεώργον Κωνσταντίνον και ο Διοικητής αυτών ήτο ο Μοίραρχος της Ασφαλείας Λαρίσης Χρήστου Χρήστος. Συνεκεντρώθησαν έξωθεν της Λαρίσης με επικεφαλής τον Μοίραρχον, το τμήμα μου ενίσχυσεν και εν τμήμα χωροφυλάκων υπό τον Ανθυπασπιστήν Λιάτσιον Βασίλειον»[4].
Σ’ αυτές και μόνο της πέντε αράδες αποτυπώνεται με απόλυτη ακρίβεια και «αλαζονική ειλικρίνεια», η ιστορική αδιάψευστη τεκμηρίωση της οικοδόμησης από τους δοσίλογους, του νεοελληνικού μεταπολεμικού «κράτους» και η συγκρότηση του νέου «εθνικού στρατού».
Βασικοί πυλώνες αυτού του νέου «εθνικού» μορφώματος, ήταν οι ΕΑΣΑΔίτες δοσίλογοι συνεργάτες των Γερμανών: Σούρλας, Κράβαρης, Καραγιώργος, Καϊμάκης κ.ά. Από την άλλη το ξενόδουλο «κράτος»… με την αστυνομία και την χωροφυλακή.
Το ιστορικό
Στις 16 Ιούλη πέρασαν το ποτάμι με το «Δερελιώτικο καράβι» – όλη αυτή η συμμορία των σουρλικών και των χωροφυλάκων - και συνέχισαν για το Νεζερό (Καλλιπεύκη), αφού πέρασαν από το Δερελί (Γόννους): «…Ήρθαν οι Σούρληδες απ' τα Φάρσαλα. Παραστρατιωτική οργάνωση. Πάνω από 120 άτομα ήρθαν εδώ. Λεηλάτησαν σπίτια αριστερών. Έμασαν κάμποσα ζώα και τους κατόχους τους και δέρναν κιόλα. Εμένα με δείραν και το Στέργιο Γ. Τσιούρβα, γιατί αργήσαμε να βγάλουμε τα ζώα. Ξεκίνησαν για το Γκουνταμάνι. Όποιον βρίσκαν στο δρόμο τον δέρναν ανελεώς»[5].
Όταν πλησίασαν την Καλλιπεύκη, κύκλωσαν όλη την περιοχή - είχε πολύ κόσμο στα χωράφια, αφού ήταν περίοδος θερισμού – και τους μάζεψαν όλους στην πλατεία.
«Στην πλατεία – μας περιγράφει ο Στέργιος Παπαϊωάννου[6] - ξεχώρισαν 70 άτομα για «ανάκριση», απ’ αυτούς μόνο πέντε δεν πειράχτηκαν. Ανάμεσά τους και ‘γω, επειδή είχα αδερφό κληρωτό στον αστικό στρατό. Οι υπόλοιποι άνδρες και γυναίκες βασανίστηκαν και έφαγαν τόσο ξύλο που, οι δικοί τους, τους πήραν στις κουβέρτες στο σπίτι».
«Κατά την επιστροφή τους –μας περιγράφει ο Παπα-Λευτέρης Παπαϊωάννου - οι ληστοσυμμορίτες ακολουθώντας την κορυφογραμμή πάνω από την Καλλιπεύκη, όποιον έβρισκαν είχε παρόμοια ή και χειρότερη τύχη. Στη θέση Αη Γιώργη στη Ραψανόστρατα συνάντησαν άλλα τρία παιδιά από την Καρυά, τα δυο αδέρφια Γιώργο και Σπύρο Σακοράφα που θέριζαν ένα χωράφι και τον Χρήστο Μποκουριώτη που έβοσκε παραδίπλα τα γίδια. Αφού τους χτύπησαν μέχρι θανάτου, ο Σπύρος Σακοράφας επέζησε επειδή νόμιζαν πως είναι νεκρός, ενώ οι άλλοι δυο πέθαναν επί τόπου»[7].
Ολοκληρώνοντας την «εθνική» τους αποστολή – δολοφονίες, ξυλοδαρμούς και πλιάτσικο - έφυγαν βιαστικά, φοβούμενοι να διανυκτερεύσουν στην Καλλιπεύκη, αφού πρώτα υπέταξαν για την μεταφορά των κλοπιμαίων αρκετά ζώα.
«Κατεβαίνοντας στο δρόμο, κοντά στη «βρύση του Λάζαρου»[8], βρήκαν το Γοννιώτη Μιχάλη Κ. Σίμο που πήγαινε στα πρόβατα. Τον έδειραν τόσο που νόμιζαν πως πέθανε και έτσι γλύτωσε την χαριστική βολή»[9]. Τέλος έφτασαν στους Γόννους όπου διανυκτέρευσαν.
Την άλλη μέρα πρωί πρωί 17 Ιούλη 1946 σηκώθηκαν να φύγουν, όσο πιο γρήγορα μπορούσαν, αφού πρώτα κι από δω επιτάχθηκαν ζώα και κάρα για την μεταφορά του πλιάτσικου. Η «προφυλακή» που προηγήθηκε της όλης φάλαγγας έφτασε στο ποτάμι, επιβιβάστηκε στο «καράβι» και ξεκίνησε για να βγει απέναντι. Φτάνοντας στη μέση του ποταμού άρχισε να τους θερίζει το οπλοπολυβόλο που χειρίζονταν ο «Περινόσπορος»[10], δίνοντας αποφασιστικό χτύπημα στους Σουρλικούς «εισβολείς», σε απάντηση των εγκλημάτων που είχαν κάνει μέχρι τότε σε βάρος των αγωνιστών της αντίστασης και αθώων πολιτών.
Όταν το αντιλήφθηκαν αυτό οι υπόλοιποι Σουρλικοί γύρισαν προς τους Γόννους. Η Αυτοάμυνα τους χτύπησε τότε από παντού.
Ένα τμήμα είχε παραμείνει στο σχολείο, που χρησιμοποιούνταν από την χωροφυλακή και τον στρατό για στρατωνισμό και όσοι κατάφεραν να γυρίσουν εκεί, δέχτηκαν σφοδρή επίθεση από τους πρώην εφεδροελασίτες. Κατά την διάρκεια της μάχης σκοτώθηκε, πολεμώντας όρθιος, ο ΕΠΟΝίτης Γιάννης Δεδικούσης, που εκείνες τις μέρες βρέθηκε με άδεια στο χωριό, ενώ ήταν φαντάρος και θεώρησε αυτονόητο να συμμετέχει στην σύγκρουση με τους χωριανούς συντρόφους του.
Μέσα απ’ όλη αυτή τη σύγκρουση οι Σουρλικοί έπαθαν πανωλεθρία. Σώθηκαν μόνο όσοι διέφυγαν στην δυτική κατεύθυνση (προς την Ροδιά), που έμεινε κενή από την περικύκλωση, με την βοήθεια ενός αγροφύλακα.
Όπως το βεβαιώνουν οι μαρτυρίες, δεν θα γλύτωνε κανείς τους, αν η ομάδα των καταδιωκόμενων - που ήταν οπλισμένη, εμπειροπόλεμη και η πιο οργανωμένη - παρέμεινε στη θέση της, και δεν τους ακολουθούσε με καθυστέρηση στην Καλλιπεύκη, απουσιάζοντας έτσι από το «πόστο» της - την δυτική πλευρά - κατά τις κρίσιμες ώρες της μάχης.
Από τους πάνω από 150 ληστοσυμμορίτες, η αριθμητική απώλεια ήταν πολύ μεγάλη. Σκοτώθηκαν, όπως λέει ο ίδιος ο Σούρλας, 42 «Σούρληδες»[11], χώρια οι τραυματίες, ενώ οι Γοννιώτες δίνουν 60 - 80, αφού για μέρες έβρισκαν σκοτωμένους στα χωράφια τους. Ανάμεσά τους και το «δεξί του χέρι», γνωστός δολοφόνος ληστοσυμμορίτης Σαμαλέκας.
Το ΙΙΙο Γραφείο του Αρχηγείου Θεσσαλίας του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, στο Δελτίο Επιχειρήσεων αναφέρει: «Στις 17-7-46 δύναμη 150 Σούρληδων συνεπλάκη στο καράβι Μπαξιλάρ[12] και Καρακόπετρας με ομάδες μας των Αρχηγείων Ολύμπου και Κισσάβου συνεργαζόμενες και με αυτοάμυνες των χωριών Μακρυχώρι και Μπαξλάρ. Διάρκεια μάχης 5 ώρες. Απώλειες εχθρού 74 νεκροί. Απώλειές μας 2 νεκροί και 2 τραυματίες. Λάφυρα 1 πολυβόλο μπρέντα, 1 τόμσον, όλα σχεδόν τα ατομικά τους όπλα με τα πυρομαχικά τους.»[13]
Και σε στελέχη είχαν σημαντική απώλεια, με μεγαλύτερη αυτή του βασανιστή, βιαστή και αρχιδολοφόνου Σαμαλέκα που ήταν γνωστός στην ευρύτερη περιοχή από τα Φάρσαλα ως την Λάρισα επειδή σκόρπιζε τον θάνατο και τον τρόμο στους δημοκρατικούς κατοίκους, έχοντας στο ενεργητικό του πολλές δολοφονίες, με πιο γνωστή εκείνη του αντιστασιακού Γρηγόρη Χαρισούλη από τη Νίκαια[14].
Επίσης ο Ντίνος Καϊμάκης, δωσίλογος και μέλος της φασιστικής οργάνωσης Ε.Ε.Ε.[15], που για να σωθεί από το μένος των κατοίκων, ντύθηκε με γυναικεία ρούχα, χωρίς τελικά να καταφέρει την διαφυγή ...
Τις επόμενες μέρες η «ανθρωπιστική» στάση του Σούρλα φάνηκε, με τις δολοφονίες[16] και τους ξυλοδαρμούς μέχρι θανάτου, κατά των αθώων πολιτών που θέριζαν και αλώνιζαν στο Μακρυχώρι και στην ευρύτερη περιοχή.
Τέλος, η συντριβή της ληστοσυμμορίας του Σούρλα είχε τέτοιον αντίκτυπο, που αναπτέρωσε το ηθικό των δημοκρατικών πολιτών και η συμμορία του δεν τόλμησε να περάσει ποτέ το ποτάμι!
[1] Έτσι ονομάζονταν οι πρώτοι καταδιωκόμενοι αγωνιστές της αντίστασης μετά τη «Βάρκιζα».
[2] Πολιτική και νομικά τεκμηριωμένη από το Σύνταγμα, θέση του ΕΑΜ, για την υπεράσπιση της ατομικής και της συλλογικής ελευθερίας του ανθρώπου.
[3] Η ακριβής ημερομηνία της μάχης είναι 17.7.1946 και επιβεβαιώνεται: 1) από τις αφηγήσεις Γοννιωτών που συμμετείχαν στη μάχη ενεργά ή υπήρξαν παρατηρητές των γεγονότων, και 2) των δικαστικών πράξεων α) απόφαση του εκτάκτου στρατοδικείου (145/9.3.1948) και β) απόφαση Συμβ. Πλημ. 204/ 20.2.1952
[4] Ι. Γιαννάκενα, «Γρηγόρης Σούρλας…», εκδ. Πελασγός, Αθήνα 2016, σ.217.
[5] Μαρτυρία του Μήτσου Τσιούρβα στο βιβλίο του Κωνσταντίνος Πανάρας, «Οι Γόννοι χθες και σήμερα», Γόννοι 2000, σ. 59.
[6] Μαρτυρία βιντεοσκοπημένη προφορική, του Στέργιου Παπαϊωάννου.
[7] Προφορική βιντεοσκοπημένη μαρτυρία, του Παπά-Λευτέρη Παπαϊωάννου από την Καρυά.
[8] Βρίσκεται στη μέση της διαδρομής Γόννοι-Καλλιπεύκη.
[9] Μαρτυρία Μήτσου Τσιούρβα (Κ. Πανάρας, ό.π.) και βιντεοσκοπημένη μαρτυρία του ίδιου σε ‘μένα.
[10] Θανάσης Μπουροτζίκας (ψευδ. Περινόσπορος) από το Μακρυχώρι.
[11] Ι. Γιαννάκενα, ό.π. σ.218.
[12] Μπαξιλάρ είναι ο σημερινός Παραπόταμος.
[13] Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (Δ.Ι.Σ.), Αρχεία Εμφυλίου Πολέμου (1944-1949), 2ος τ., σ. 464-476.
[14] «Αλήθεια» της Λάρισας, 6.12.1945.
[15] «ΑΛΗΘΕΙΑ» της Λάρισας, 19.08.1945 //Βιντεοσκοπημένη μαρτυρία του Βασίλη Κοκκινόπουλου.
[16] Στοιχεία για την κοινωνική σύνθεση των δολοφονημένων Μακρυχωριτών μας δίνει ο Χρήστος Σαΐτης σε δημοσίευση της εφημ. «Ελευθερία» 6.8.2016, με τίτλο: «Εγκλήματα σε Καλλιπεύκη και Μακρυχώρι». ● Ο ίδιος ο Σούρλας παραδέχεται και δικαιολογεί, 30 εκτελέσεις αθώων πολιτών, αφού πρώτα τους βαφτίζει «συμμορίτας».
