«Ὁ Κομμουνισμὸς εἶναι ἐχθρὸς καὶ τοῦ Ἔθνους καὶ τῆς Δημοκρατίας. Καὶ τοῦτο πρέπει νὰ καταστῇ συνείδησις τῆς Νέας Γενεᾶς».

Ένα απαραίτητο εκπαιδευτικό και παιδαγωγικό μάθημα δημοκρατίας είναι το παρακάτω κείμενο για τους εκπαιδευτικούς, αλλά και συνολικά για τη σημερινή εκπαιδευτική κοινότητα (δασκάλους όλων των βαθμίδων, μαθητές, γονείς). Το συγκεκριμένο παράδειγμα βέβαια είναι από άλλη παλιότερη εποχή, αλλά αυτό δεν πρέπει να μας αναπαύει όλους, γιατί τα φαινόμενα αυτά αποσπασματικά μεν τα συναντάμε και σήμερα.

Στις 6 Μάη του 1965 αποβλήθηκαν
δυο μαθητές του γυμνασίου Γόννων γιατί παραβρέθηκαν στα εγκαίνια της Λέσχης της «Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη» Γόννων.

Το τεράστιο κύμα ένταξης της Ελλαδικής νιότης στις γραμμές την Νεολαίας Λαμπράκη τρόμαξε την ξενόδουλη –κυρίως στις ΗΠΑ -  πολιτική ηγεσία του τόπου μας που χρησιμοποίησε για άλλη μια φορά τα προσφιλή της μέσα, την τρομοκρατία και την καταστολή. Ειδικά μετά την γιγάντια Β΄ Μαραθώνια Πορεία που έγινε στις 17 Μάη 1964, έδειξε πως όχι μόνο δεν τρόμαξε ο λαός μας από την δολοφονία του Λαμπράκη που προηγήθηκε, αλλά αντίθετα πείσμωσε, ατσάλωσε, δυνάμωσε και αγκάλιασε το φιλειρηνικό και το δημοκρατικό κίνημα στην πατρίδα μας.  

Συμμετοχή Λαρισαίων στην Β΄ Πορεία Ειρήνης στον Μαραθώνα 17 Μάη 1964

Μια σειρά μέτρα για να ανακόψουν αυτό το ανοδικό ρεύμα πάρθηκαν από την Κυβέρνηση Γεωργίου Παπανδρέου[1] από την αρχή που ορκίσθηκε. Εκτός από τον πρωθυπουργικό θώκο κράτησε για τον εαυτό του και το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Έτσι με «εμπιστευτικόν» έγραφο που στέλνει στις 11 Μάρτη 1965, προς τους Γενικούς Επιθεωρητές Μέσης Εκπαίδευσης αναφέρει μεταξύ των άλλων τα εξής: «Ἐφιστῶ διὰ τοῦτο καὶ πάλιν τὴν προσοχὴν ὅλων τῶν Καθηγητῶν τῶν Γυμνασίων καὶ τοὺς καθιστῶ ὑπευθύνους διὰ πᾶσαν δραστηριότητα τῆς Νεολαίας Λαμπράκη. Ὁ Κομμουνισμὸς εἶναι ἐχθρὸς καὶ τοῦ Ἔθνους καὶ τῆς Δημοκρατίας[2]. Καὶ τοῦτο πρέπει νὰ καταστῇ συνείδησις τῆς Νέας Γενεᾶς.

Ὁ Ἐθνικὸς φρονηματισμός, καθὼς καὶ ἡ ἠθικὴ καὶ πολιτικὴ ἀγωγὴ τῶν μαθητῶν εἶναι ἡ πρώτη ἀποστολὴ τοῦ Διδασκάλου. Καὶ εἰς αὐτὴν ὀφείλουν νὰ ἐπιδοθοῦν.
Τὰ ἰδικά μας ἰδανικὰ εἶναι τὰ ἰδανικὰ τοῦ Ἑλληνοχριστιανικοῦ Πολιτισμοῦ …

… Πᾶσα ἐκτροπὴ πρέπει νὰ κολάζεται αὐστηρότατα. Καὶ ἂν συμβῇ νὰ ὑπάρξουν διδάσκαλοι, ὄχι ἀνήκοντες, ἀλλὰ καὶ ἁπλῶς συμπαθοῦντες ἢ ἀνεχόμενοι τὴν κομμουνιστικὴν προπαγάνδαν, δὲν ἔχουν θέσιν εἰς τὴν Ἐκπαίδευσιν[3] …

… Γνωρίζω, ὅτι ἔχουν μέχρι τοῦδε ἐκδοθῇ ὑπὸ τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας πολλαὶ σχετικαὶ ἐγκύκλιοι. Ἀλλὰ ἐπεθύμουν, λόγῳ μεγάλης σοβαρότητος τοῦ θέματος, νὰ ἐπικοινωνήσω καὶ ἐγὼ προσωπικῶς μεθ' ὑμῶν. Παρακαλῶ, ὅπως εἰς τὸ τέλος ἑκάστου μηνὸς ὑποβάλλητε (Ὑπουργεῖον Παιδείας, Γραφεῖον Ὑπουργοῦ - Ἐμπιστευτικῶς) σχετικὴν ἔκθεσιν[4]».

Αντίστοιχα «εμπιστευτικά» κοινοποιήθηκαν και από τα άλλα υπουργεία, ιδιαίτερα δε από το υφυπουργείο Ασφαλείας[5], όπως διαπιστώνουμε και από την «Πράξη» που συντάχθηκε στο βιβλίο πρακτικών, η απόφαση του συλλόγου των καθηγητών του Γυμνασίου Γόννων. Συγκεκριμένα ο Διοικητής του Σταθμού Χωροφυλακής Γόννων μετέφερε τις «πληροφορίες» που άντλησε από τον στημένο χαφιέδικο μηχανισμό[6], στον διευθυντή του σχολείου. 

Το ιστορικό.

2 Μάη 1965 στα εγκαίνια της Λέσχης της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη στους Γόννους

 Στις 2 Μάη 1965 εγκαινιάζεται στους Γόννους (Λάρισας) η Λέσχη των «Λαμπράκηδων», όπου παραβρέθηκε κλιμάκιο του Κ.Σ. της Νεολαίας Λαμπράκη, μαζί με τον πρόεδρό της Μίκη Θεοδωράκη.

Τα εγκαίνια παρακολούθησαν πολλοί γονείς με τα παιδιά τους. Αναμφισβήτητα, ένα τέτοιο γεγονός δεν θα μπορούσε ν’ αφήσει ασυγκίνητη τη νεολαία που προσήλθε μαζικά παρά τις «φήμες» ή τις απαγορευτικές και τρομοκρατικές «ντιρεκτίβες» των διευθυντών στα σχολεία.

Μαζί μ’ αυτόν τον κόσμο την εκδήλωση παρακολούθησε και ο χαφιέδικος παρακρατικός μηχανισμός που κατέγραφε συστηματικά τους συμμετέχοντες, αφού ήταν εντεταλμένος να δώσει «ραπόρτο» στ’ αφεντικά του.

Την άλλη μέρα στο Γυμνάσιο υπήρξε «ειδική τελετή».

Στοχοποιήθηκαν δυο μαθητές, που τιμωρήθηκαν από τον Σύλλογο καθηγητών με πενθήμερη αποβολή, «πρός συμμόρφωσιν καί μή συμμετοχήν τοῦ λοιποῦ εἰς τοιαύτας πολιτικάς ἐκδηλώσεις, τόσον τῶν ιδίων ὅσον καί ἁπάντων τῶν μαθητῶν τοῦ Γυμνασίου».

Η μαρτυρία ενός καθηγητή που συμμετείχε τότε στον σύλλογο των καθηγητών του Γυμνασίου αναφέρθηκε στον τρόπο λήψης της απόφασης κάτω από το καθεστώς πίεσης της αστυνομίας και της απολογίας στους γονείς για την αντιπαιδαγωγική τους απόφαση. Οι συμπληγάδες που τους συνέτριβαν οφείλονταν πρώτα στις αναστολές των καθηγητών κατά πόσο θάπρεπε να πάρουν αυτοί τέτοια κατασταλτικά μέτρα, από παιδαγωγική άποψη. Ο δεύτερος λόγος είχε ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά φόβου. «Ο πατέρας του ενός από τους δυο μαθητές είχε όνομα από το αντάρτικο τολμηρού μαχητή και γενικά ήταν άνθρωπος αποφασιστικός και εντυπωσιακών σωματικών διαστάσεων. Αυτό δημιούργησε πολλές φοβίες στις καθηγήτριες [σημ. δική μου: και στους καθηγητές] και χρειάστηκε να αναλάβω, ως χωριανός,  ειδική αποστολή κατευνασμού του συγκεκριμένου γονιού και αφού το διασφάλισα κατά κάποιον τρόπο, το προχωρήσαμε. Άλλωστε δεν τολμούσαμε νεοδιόριστοι τότε καθηγητές να αντιδράσουμε. Για παράδειγμα εγώ δεν θα μπορούσα τον πατέρα μου που με σπούδασε με άπειρες στερήσεις να τον πικράνω, γιατί σίγουρα θα είχα συνέπειες, όταν το όραμά μου ήταν από τους πρώτους μισθούς να καταφέρω να του αγοράσω για δώρο ένα κουστούμι, σαν ελάχιστη δείγμα αγάπης και  ευγνωμοσύνης…» [7].

Από το περιστατικό αυτό που χιλιάδες αντίστοιχα εξελίχτηκαν, σίγουρα,  σ’ όλη την Ελλάδα, πολλά συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν με σημαντικότερα τις αντιεκπαιδευτικές επιλογές για την κοινωνικοποίηση των μαθητών και την σύνθλιψη της προσωπικότητας των δασκάλων μετατρέποντάς τους σε εργαλεία εξυπηρέτησης αλλότριων αντιεκπαιδευτικών επιλογών

Η εγρήγορσή μας και η μάχη για τον εκδημοκρατισμό της εκπαίδευσης πρέπει να είναι διαρκής, συνεχής και συνεπής, μέχρι την οριστική κατάργηση εφαρμογής των αντιδραστικών, αντιδημοκρατικών μεθόδων. Σήμερα παρά τα χρόνια που πέρασαν διαπιστώνουμε πως οι αντιεκπαιδευτικές, αντιδημοκρατικές, αντιλαϊκές επιλογές των κυβερνήσεων, προσαρμοσμένες στην εποχή μας, ελλοχεύουν σε κάθε προσπάθεια του «εκσυγχρονισμού» του εποικοδομήματος μέσα από τα «νέα» προγράμματα σπουδών που θέλουν την γνώση να την συνδέσουν με το άμεσο καπιταλιστικό κέρδος και όχι το κοινωνικό όφελος. Επίσης την συρρίκνωση του προϋπολογισμού για την παιδεία, την υποβάθμιση του εκπαιδευτικού, την «ρομποτοποίηση» του μαθητή και  γονιούς «μετόχους» και οικονομικούς στυλοβάτες των σχολείων.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

1.

Πράξις 3^η

Ἐν Γόννοις καί ἐν τῷ Γραφείῳ τοῦ Γυμνασίου Γόννων (Ν.Δ. 4379/64) συνῆλθεν σήμερον τήν 6^ην τοῦ μηνός Μαΐου τοῦ 1965 ἒτους, ἡμέραν τῆς ἑβδομάδος Πέμπτην καί ὣραν 10^ην π.μ. εἰς ἒκτακτον συνεδρίασιν κατόπιν προσκλήσεως καί ὑπό τήν προεδρίαν τοῦ Διευθυντοῦ ὁ Σύλλογος τῶν καθηγητῶν τοῦ Σχολείου, παρόντων ἁπάντων πρός συζήτησιν καί λήψιν ἀποφάσεως ἐπί τοῦ κάτωθι θέματος:

Ἐπιβολή κυρώσεως εἰς μαθητάς.

1)   Θ. Δ. τοῦ Γεωργίου καί 2) Κ. Κ. τοῦ Αναστασίου.

Ἀρχομένης τῆς συνεδριάσεως λαμβάνει τόν λόγον ὁ κ. Διευθυντής, ὃστις γνωρίζει εἰς τόν σύλλογον τῶν Καθηγητῶν ὅτι κατά πληροφορίας τοῦ Διοικητοῦ Σταθμοῦ Χωροφυλακής Γόννων, οἱ μαθηταί τῆς πρώτης τάξεως 1) Θ. Δ. τοῦ Γεωργίου καί Κ. Κ. τοῦ Αναστασίου συμμετέσχον εἰς γενομένην πολιτικήν συγκέντρωσιν, ἤτοι εγκαίνια λέσχης Νεολαίας «Λαμπράκη» τήν 2αν Μαΐου ἐ.έ., ἡμέραν Κυριακήν[8]. Ὁ σύλλογος λαβών ὑπ’ ὄψιν τήν εισήγησιν τοῦ διευθυντοῦ μετά σχετικήν συζήτησιν ὁμοφώνως

Αποφασίζει:

Ἐπιβάλλει εἰς τούς μαθητάς τῆς Α^ης τάξεως 1) Θ. Δ. τοῦ Γεωργίου καί 2) Κ. Κ. τοῦ Αναστασίου τήν ποινήν τῆς πενθημέρου (5) ἀποβολῆς ἐκ τοῦ σχολείου λίαν ἐπιεικῶς ὡς μηδέποτε δώσαντες ἀφορμήν, πρός συμμόρφωσιν καί μή συμμετοχήν τοῦ λοιποῦ εἰς τοιαύτας πολιτικάς ἐκδηλώσεις, τόσον τῶν ιδίων ὅσον καί ἁπάντων τῶν μαθητῶν τοῦ Γυμνασίου[9].

Ἐφ’ ᾧ συνετάγη ἡ παρούσα πράξις, ἥτις καί ὑπογράφεται ὡς ἕπεται:

   Ὁ Διευθυντής                                                                Οἱ καθηγηταί

     Ὑπογραφή                                                                    Ὑπογραφές

2.

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΝ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Πρόεδρος Κυβερνήσεως καὶ Ὑπουργὸς Ἐθνικῆς Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων

Ἀριθ. Ἐμπ. Πρωτ. 1010, Ἐμπιστευτικόν

Ἐν Ἀθήναις τῇ 11ῃ Μαρτίου 1965

ΠΡΟΣ: Τοὺς Γενικοὺς Ἐπιθεωρητὰς Μέσης Ἐκπαιδεύσεως

Πανταχόθεν καταγγέλεται ὅτι ἡ κομμουνιστικὴ Νεολαία Λαμπράκη καταβάλλει μεγάλας προσπαθείας προσεταιρισμοῦ μαθητῶν τῶν Γυμνασίων.

Βεβαίως, ἐφ' ὅσον διεπιστώθη ποσοστὸν 12% ὀπαδῶν τῆς ΕΔΑ κατὰ τὰς τελευταίας ἐκλογάς, εὐνόητον εἶναι ὅτι θὰ ὑπάρχουν καὶ μαθηταὶ ἐμποτισμένοι ἀπὸ τὰς οἰκογενείας των μὲ ἀριστερὰν ἰδεολογίαν.

Καὶ αὐτούς, βεβαίως, κατὰ πρῶτον λόγον, θὰ χρησιμοποιῇ ἡ κομμουνιστικὴ προπαγάνδα πρὸς προσηλυτισμὸν τῶν νέων.

Ἐφιστῶ διὰ τοῦτο καὶ πάλιν τὴν προσοχὴν ὅλων τῶν Καθηγητῶν τῶν Γυμνασίων καὶ τοὺς καθιστῶ ὑπευθύνους διὰ πᾶσαν δραστηριότητα τῆς Νεολαίας Λαμπράκη. Ὁ Κομμουνισμὸς εἶναι ἐχθρὸς καὶ τοῦ Ἔθνους καὶ τῆς Δημοκρατίας. Καὶ τοῦτο πρέπει νὰ καταστῇ συνείδησις τῆς Νέας Γενεᾶς.

Ὁ Ἐθνικὸς φρονηματισμός, καθὼς καὶ ἡ ἠθικὴ καὶ πολιτικὴ ἀγωγὴ τῶν μαθητῶν εἶναι ἡ πρώτη ἀποστολὴ τοῦ Διδασκάλου. Καὶ εἰς αὐτὴν ὀφείλουν νὰ ἐπιδοθοῦν.
Τὰ ἰδικά μας ἰδανικὰ εἶναι τὰ ἰδανικὰ τοῦ Ἑλληνοχριστιανικοῦ Πολιτισμοῦ.

Ἐλευθερία (Ἐθνικὴ καὶ Πολιτική) καὶ Δικαιοσύνη. Ἀγάπη καὶ Θυσία. Αὐτὰ εἶναι τὰ ἰδεώδη μας καὶ μὲ αὐτὰ πρέπει νὰ ἐμποτισθῆ ἡ Νέα Γενεά. Ἑλλὰς καὶ Δημοκρατία. Ἀληθὴς Δημοκρατία.

Πᾶσα ἐκτροπὴ πρέπει νὰ κολάζεται αὐστηρότατα. Καὶ ἂν συμβῇ νὰ ὑπάρξουν διδάσκαλοι, ὄχι ἀνήκοντες, ἀλλὰ καὶ ἁπλῶς συμπαθοῦντες ἢ ἀνεχόμενοι τὴν κομμουνιστικὴν προπαγάνδαν, δὲν ἔχουν θέσιν εἰς τὴν Ἐκπαίδευσιν.

Ὅσοι πιστεύουν εἰς τὰ ἰδεώδη των, τὰ ὑπερασπίζουν. Καὶ τὴν ὑπεράσπισιν τῶν ἰδανικῶν μας καὶ τὴν ἔμπνευσιν, ἐπιβάλλεται νὰ θέσῃ ἡ Ἑλληνικὴ Δημοκρατία εἰς τὸν ἐκπαιδευτικὸν κόσμον.

Γνωρίζω, ὅτι ἔχουν μέχρι τοῦδε ἐκδοθῇ ὑπὸ τοῦ Ὑπουργείου Παιδείας πολλαὶ σχετικαὶ ἐγκύκλιοι. Ἀλλὰ ἐπεθύμουν, λόγῳ μεγάλης σοβαρότητος τοῦ θέματος, νὰ ἐπικοινωνήσω καὶ ἐγὼ προσωπικῶς μεθ' ὑμῶν. Παρακαλῶ, ὅπως εἰς τὸ τέλος ἑκάστου μηνὸς ὑποβάλλητε (Ὑπουργεῖον Παιδείας, Γραφεῖον Ὑπουργοῦ - Ἐμπιστευτικῶς) σχετικὴν ἔκθεσιν, δεχθῆτε καὶ διαβιβάσατε πρὸς ἅπαντας, διδάσκοντας καὶ διδασκομένους, τοὺς ἐγκαρδίους χαιρετισμούς μου.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ ΚΑΙ ΥΠΟΥΡΓΟΣ

ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

---

[1] 19 Φλεβάρη 1965 όρκισε στο Τατόι ο βασιλιάς Παύλους την κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου.

[2]  Είναι γνωστό πως ο Γεώργιος Παπανδρέου υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες  αντικομμουνιστές πολιτικούς.

[3] Απολύσεις εκπαιδευτικών «…ὄχι ἀνήκοντες, ἀλλὰ καὶ ἁπλῶς συμπαθοῦντες ἢ ἀνεχόμενοι τὴν κομμουνιστικὴν προπαγάνδαν, δὲν ἔχουν θέσιν εἰς τὴν Ἐκπαίδευσιν».

[4]  Και προσπαθεί …να κάνει χαφιέδες τους καθηγητές

[5]  Υφυπουργός ήταν ο Ν. Έξαρχος.

[6]  Η σύνδεση του κράτους και παρακράτους είναι από παλιά, «απαραίτητη» δομική δημιουργία του συστήματος για την ύπαρξή τους, νομιμοποιώντας τα πολλές φορές όπως τα ΤΕΑ ...

[7] Ο καθηγητής Γ. Κ. κατάγεται από τους Γόννους και μίλησε με απόλυτη ειλικρίνεια για το συγκεκριμένο περιστατικό

[8]  Η τοπική εφημερίδα «Ελευθερία» στις 4 Μάη 1965, στην 5 σελίδα σε μονόστηλο δέκα σειρών, καταχωνιασμένη σε μια γωνιά είχε την είδηση: «Ο Μ. ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ ΕΙΣ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ ΜΑΣ – Προχθές την κυριακήν αφίχθη εις την πόλιν μας ο βουλευτής της ΕΔΑ και πρόεδρος της «Νεολαίας Λαμπράκη» κ. Μίκης Θεοδωράκης ο οποίος μετέβη και ενεκαινίασε τα γραφεία των «Λαμπράκηδων» εις Γόννους και Μακρυχώρι».