21 Σεπτέμβρη 1943 - Μπλοκο στο Καλαλάρ (Ελευθέριο) και οι εκτελέσεις.

(Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην "ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" στις 29 Φλεβάρη 2016)

ΠΩΣ ΕΚΤΕΛΕΣΤΗΚΑΝ ΟΙ ΑΝΔΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟ «ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ» ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΟ 1943

Όταν η «Βέρμαχτ» εκδικήθηκε το Ελευθέριο (Καραλάρ)

*Τι λένε στην «Ε» το μέλος της Ομάδας Μελέτης Ιστορίας Κοινωνικών Αγώνων κ. Δημήτρης Μπάρμπας και ο πρόεδρος της κοινότητας του Ελευθερίου κ. Ηλίας Αράπης

Στις 21 Σεπτεμβρίου 1943 δύο Γερμανοί βγήκαν για κυνήγι στο δάσος της Δήμητρας με τις μηχανές. Στην περιοχή του Αγίου Νικολάου, αντάρτες με επικεφαλής τον
Γιώργο Αντωνόπουλο από τον Έλαφο, τους επιτέθηκαν σκοτώνοντας τον έναν και τραυματίζοντας τον δεύτερο. Από εκεί και μετά ακολούθησε σφαγή…».

Πρόκειται για κάποια από τα πολύτιμα στοιχεία που συνέλεξε ο πρόεδρος της κοινότητας του Ελευθέριου Λάρισας, κ. Ηλίας Αράπης, και αναφέρονται σε μια από τις ιστορίες όπου η γερμανική «Βέρμαχτ» άφησε ανεξίτηλο το σημάδι της. Στο μαρτυρικό (όχι επίσημα αλλά επί της ουσίας) χωριό, μέσα σε ένα βράδυ χάθηκε ολόκληρος σχεδόν ο ανδρικός πληθυσμός! Αδέρφια, πατέρες με γιούς και ανίψια. Μια από τις πιο απάνθρωπες νύχτες στη Θεσσαλία κατά τη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής.

«Την επόμενη ημέρα έκανε αναγνώριση το γερμανικό αεροπλάνο και γερμανική φάλαγγα από τη Λάρισα πέρασε από το Ελευθέριο χωρίς να πειράξει κανέναν κατευθυνόμενη για τη Δήμητρα. Εκεί όμως οι κάτοικοι είχαν ήδη ειδοποιηθεί και έφυγαν προς τον Κίσσαβο. Το απόγευμα που επέστρεψαν στο Ελευθέριο κάλεσαν όλους τους άνδρες από τα 15 ως και τα 50 στην πλατεία λέγοντάς τους πως θέλουν να τους μιλήσουν. Οι κάτοικοι βγήκαν στο καφενείο όμως τους έπιασαν και τους πήγαν στη Λάρισα στο Μεζούρλο όπου και τους εκτέλεσαν».

ΦΑΣΙΣΜΟΣ: ΑΠΟΔΟΣΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ

Ζητήσαμε όμως και τη βοήθεια ενός μέλους της Ομάδας Μελέτης Ιστορίας Κοινωνικών Αγώνων. Ο κ. Δημήτρης Μπάρμπας σύμφωνα με όσα έχει συλλέξει ο ίδιος ανέφερε: «Μια γνωστή δειλή και απάνθρωπη μέθοδος του φασισμού που το χαρακτηρίζει, είναι η απόδοση «συλλογικής ευθύνης». Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν κάποιος δεν μπορεί να αναμετρηθεί με τον αντίπαλο κατά μέτωπο. Τότε για να του προκαλέσει πόνο, δήθεν για παραδειγματισμό, στοχοποιείται η άοπλη, αθώα, αμέτοχη, εύκολη ομάδα της συλλογικότητας.

Αυτό ακριβώς έγινε στο Καραλάρ τον Σεπτέμβρη του 1943. Μετά τη συνθηκολόγηση των Ιταλών οι Γερμανοί εγκαταστάθηκαν στη Λάρισα ελέγχοντας κυρίως όλο το συγκοινωνιακό δίκτυο. Για ενίσχυση ήρθαν πρόσθετες δυνάμεις των Ες-Ες με διοικητή τον αιμοσταγή συνταγματάρχη Σιούμερς που οργίασε κυριολεκτικά».

Δίνοντας και στοιχεία για τα γεγονότα αναφέρει από την πλευρά του βάσει των δικών του στοιχείων: «Στις 21 Σεπτέμβρη το βράδυ ο ΕΛΑΣ χτυπάει γερμανικό τμήμα στον Αη Νικόλα τον «Φονιά» και σκοτώνει έναν και τραυματίζει δεύτερο Γερμανό. Το γεγονός αυτό έκανε τον Σιούμερς να υλοποιήσει τα φασιστικά του μισάνθρωπα αντανακλαστικά. Διέταξε αμέσως τη σύλληψη και εκτέλεση 40 κατοίκων των γύρω χωριών. Τα Ες-Ες επέδραμαν αιφνιδιαστικά στις 22 Σεπτέμβρη στα χωριά Τσούξανη και Μαρμάριανη αλλά οι κάτοικοί τους προνόησαν να καταφύγουν για να σωθούν στα βουνά και τότε κατέληξαν στο Καραλάρ.

Οι Καραλαριώτες δεν πίστευαν πως θα έπαιρναν ομήρους από το χωριό τους, αφού απείχε επτά χιλιόμετρα από τον τόπο της επίθεσης. Μάλιστα μια Καραλαριώτισσα, όταν πέρασε από το χωριό ο τραυματίας Γερμανός, του έδωσε νερό να πιεί, του σκούπισε τα αίματα και του έδεσε την πληγή, αναδείχνοντας το ουμανιστικό της καθήκον στον άνθρωπο και όχι στον εχθρό. Οι κτηνάνθρωποι φασίστες σκότωσαν ακόμα και τον άνδρα αυτής της γυναίκας.

Τους ομήρους τους οδήγησαν στη Λάρισα και την αυγή της 23ης Σεπτέμβρη, κουβάλησαν τους 40 Καραλαριώτες στο ανάχωμα, τους έστησαν όλους με την πλάτη προς την τάφρο, δίπλα - δίπλα για να πέσουν σε ομαδικό τάφο και να τους θάψουν γρήγορα. Μάλιστα κάποιοι έσκαψαν μόνοι τον τάφο τους.

Το τραγικό ακόμα ήταν πως με διαταγή του Σιούμερς κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης, παράλληλα με το κροτάλισμα των πολυβόλων «έπαιζε» η μπάντα των Ες- Ες διάφορα θούρια».

ΤΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΚΤΕΛΕΣΘΕΝΤΩΝ

Τα ονόματα των εκτελεσθέντων, σύμφωνα με τα στοιχεία τόσο του κ. Μπάρμπα όσο και του κ. Αράπη είναι τα εξής: Φρουξυλιάς Χρ. του Αθ., Φρουξυλιάς Αλ. του Αθ., Γκαραγκούνης Α. Α., Βάιος Χρ. του Β., Αναγνωστόπουλος Α. του Δ., Αναγνωστόπουλος Γ. του Δ., Αναγνωστόπουλος Δ. του Γ.,Ξεσφιγκούλης Κ. του Π., Μαγαλιός Δ. του Β., Μαγαλιός I. του Α., Χριστοδούλου Δ. του Β., Γιανακάρας Β., Γκουντέτσιος Σ. του Α., Μάλλιος Χ. του Η., Μάλλιος Κ. του Η., Κρεμαστάς Ε. του I., Αναστασίου Β. του Ν., Ζαφειρούλης Α. του I., Μητρακούλης Η. του Κ, Σιάτρας Κ. του Α., Ζαφειρούλης Β. του Α., Ζαφειρούλης Δ. του Α., Κοντογιάννης Ε. του Κ., Κοντογιάννης Α. του Κ., Σαπουνάς I., Σαπουνάς Αθ., Χάμος Κ., Κακαλούλης Μ. του Β., Κακαλούλης Γ. του Ν., Πατσούρας I. του Ν., Στάμος Σ. του Γ., Σιάτρας Αθ., Παπαχρήστου Αθ., Ροντούλης Κ., Χριστοδούλου Δ., Κακαλούλης Ν., Κουτσούκης Χρ., Πατσούρας Ι., Μεταλιός Ι., Κοντογιάννης Θ., Γκαραγκούνης Χρ., Κακαλούλης Ν., Νταλαμπύρας Ευθ., Κοντογιάννης Γ., Μητρακόπουλος Π., Μητρακόπουλος Αχ. όλοι κάτοικοι Καλαλάρ (Ελευθερίου). Αναφέρθηκε πως υπάρχουν οι Δ. Τσιαγκούλης, Β. Κ. Σαμπάνης, Ι.Β. Σαμπάνης, Κ.Σ. Ανδρέου κάτοικοι Καλοχωρίου, Μ. Μπαρτζούλης κάτοικος Όσσας. Επίσης από το Ελευθέριο εκτελέστηκαν και άλλοι 9 στις 9 Αυγούστου 1944.

Κ.Γ.