Τα κάλαντα ... τον Δεκέμβρη του 1944

Στη φωτογραφία – [περιοδικό «Νέα Γενιά», όργανο του Κ.Σ. της ΕΠΟΝ, 1-15 Γενάρη 1945] - απεικονίζεται μια ομάδα ΕΠΟΝιτών της Ελασσόνας που

«ψάλουν τα κάλαντα», όπως γράφει η λεζάντα, τον Δεκέμβρη του 1944.
  Στη μέση έχουν το «αστέρι ή αστέρα»*, που ήταν το χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιοχής, στα κάλαντα που τραγουδούσαν τα παιδιά, που ακόμα και σήμερα το έθιμό αυτό επιβιώνει σε ορισμένα μέρη της επαρχίας Ελασσόνας.

* Το «αστέρι ή αστέρας» ήταν μια κατασκευή με πηχάκια, ενωμένα και από τις δυο πλευρές με χαρτί και κολλημένο με αλευρόκολλα. Τα μεγαλύτερα παιδιά βάζανε μέσα ένα κερί να φέγγει και γυρνούσαν στα σπίτια τραγουδώντας το βράδυ. Αν τα κάλαντα ψέλνονταν την μέρα το κερί δεν χρησιμοποιούνταν. [Η  περιγραφή της κατασκευής του "αστέρα" είναι του Γρηγόρη Καραφύλλη, Ομότιμου Καθηγητή Φιλοσοφίας  Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με καταγωγή από τη Γεράνεια Ελασσόνας]
 Το αστέρι της φωτογραφίας είναι πάνω από 1×1μ. - και το κρατούνε δύο, ένας από κάθε πλευρά.

 Τα κάλαντα της Ε.Π.Ο.Ν.

 Εκτός από τη φωτογραφία με το «αστέρι ή αστέρα», ανακάλυψα στο αρχείο μου και αναρτώ με την ευκαιρία του καινούργιου χρόνου, τα κάλαντα που διακίνησε το Πολιτιστικό τμήμα της ΕΠΟΝ του Ν. Λάρισας και τραγούδησαν οι ΕΠΟΝίτες την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1945.

 Ας μην ξεχνάμε πως τις μέρες αυτές στην Αθήνα μαίνονταν με σφοδρότητα οι μάχες στα Δεκεμβριανά ανάμεσα στον ΕΛΑΣ και το «νέο κατοχικό» στρατό των Βρετανών και των ντόπιων φερέφωνών τους. 

Η ΕΠΟΝ έδινε εκείνο τον καιρό έναν πολύπλευρο αγώνα – ηθικό, οικονομικό, πολιτιστικό, μορφωτικό και ένοπλο – για να στηρίξει το Ε.Α.Μ. για την ουσιαστική απελευθέρωση της Πατρίδας μας, από τους ξένους και τους ξενόδουλους «προστάτες».

 Η συγκεκριμένη σελίδα είναι κιτρινισμένη, με γραμμές καρό, διαστάσεων 20,5 εκ. ύψος και 10,5 εκ. πλάτος. Διακινήθηκε από την Τομεακή Οργάνωση (Τ.Ο.) ΕΠΟΝ, Γόννων-Ραψάνης.

Αυτά τα κάλαντα τραγουδήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή, αλλά και σε άλλες περιοχές του νομού.

Εντυπωσιακή η διαχρονικότητα των στοίχων, που βρίσκουν αντιστοίχηση στην σημερινή επικαιρότητα - αν προσαρμόζονταν ελάχιστα - λόγω της εξάρτησης της πατρίδας μας στους Αμερικάνους - Ν.Α.Τ.Ο. και την Ε.Ε.

Τα κάλαντα

Αρχή μηνιά κι αρχή χρονιά

Γεια σου Επονίτικη Γενιά

Κι’ αρχή καλός μας χρόνος

Μένει ο Παπανδρέου[1] μόνος

Άγιος Βασίλης έρχεται

 λαός τον υποδέχεται

Γέλια και φασαρία

δώρο του η δημοκρατία.

Βαστά στο χέρι ένα χαρτί

Με του λαού υπογραφή

χαρτί και καλαμάρι

άκου Σκόμπυ[2]  παλικάρι.

Το καλαμάρι έγραφε

Το λόγο σου διέγραφε

δεν τρώμε πρασινάδα

Κατοχή δεν θα φέρεις στην Ελλάδα.

Άγιος Βασίλης έρχεται

Ο Βασιλιάς[3] δεν έρχεται

θα μένει νέτος σκέτος

Ευτυχές το νέο Έτος.

---

[1]  Ο Γεώργιος Παπανδρέου διορίστηκε από του Βρετανούς προσωρινός πρωθυπουργός για την κυβέρνηση «Εθνικής Ενότητας» και ήταν αυτός που υπακούοντας στους Βρετανούς «άναψε το πράσινο φως» για την «δεύτερη κατοχή - εμφύλιο».

[2]  Μετά τη Συμφωνία της Καζέρτας (Σεπτέμβριος του 1944) ορίσθηκε αρχιστράτηγος των αγγλικών και ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στην Ελλάδα, όπου μετά την εκκένωση της Αθήνας από τους Γερμανούς, ακολούθησε η αποβίβαση των βρετανικών δυνάμεων που όμως ενεπλάκησαν στον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο. Ο ρόλος του στα Δεκεμβριανά ήταν πρωταγωνιστικός αλλά και ιδιαίτερα αποφασιστικός επί των τότε εξελίξεων π.χ. προώθηση του αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού, Συμφωνία της Βάρκιζας κ.λπ.

[3]  Οι Βρετανοί προωθούσαν μεθοδικά την παλινόρθωση του βασιλιά στην Ελλάδα, γιατί τον θεωρούσαν σταθερό πυλώνα και υποχείριο, για τα δικά τους συμφέροντα στην Αν. Μεσόγειο.