ΑΡΗΣ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗΣ: Για πάντα ασύλληπτος. Μια ομιλία του Δημήτρη Μπάρμπα, που έγινε στα Τρίκαλα στις 6 Ιούνη 2015 με έντονο Θεσσαλικό Ιστορικό «άρωμα»..

Είναι στ’ αλήθεια πολύ δύσκολο να γράψεις, ν’ αναφερθείς σε ελάχιστο χρόνο για ένα τέτοιο άνθρωπο, για έναν τέτοιο αγωνιστή, για έναν τέτοιο κομμουνιστή σαν τον Άρη Βελουχιώτη. Πολύ περισσότερο να αναλύσεις και να βρείς την "πρώτη ύλη" που διαμόρφωσε αυτόν τον Άνθρωπο.

Το στίγμα του που άφησε στη Θεσσαλία και απ’ όπου πέρασε είναι πάρα πολύ έντονο και ανεξίτηλο, τόσο που ο καθένας άνδρας ή γυναίκα που τον γνώρισε το θεωρούσε μεγάλη τύχη και το πρώτο που ανέφερε καμαρώνοντας, ήταν η περίφημη φράση: «κι εγώ είδα (γνώρισα) τον Άρη …».

Σε τρείς συνοπτικές, αλλά ιδιαίτερα ενδεικτικές ιστορίες επέλεξα να αναφερθώ.

Οι δύο απ’ αυτές είναι σχεδόν άγνωστες και αφορούν την προπολεμική περίοδο, όταν «δενότανε τ’ ατσάλι».

Οι αφηγήσεις αυτές είναι του Τυρναβίτη παλαίμαχου κομμουνιστή (ακόμα από την περίοδο του μεσοπολέμου) και κατά την περίοδο της αντίστασης καπετάνιου του ΕΛΑΣ και Ταγματάρχη του ΔΣΕ Θόδωρο Παρλαπάνου.

Η τρίτη ιστορία είναι του Μίμη Μπουκουβάλα (Δημήτρη Τάσσου) καπετάνιου του Θεσσαλικού ιππικού.

1.      Ο Φαντομάς στο 11

Το 1933 ο Θόδωρος Παρλαπάνος, νέος 16 χρόνων από τον Τύρναβο, συλλαμβάνεται με το περίφημο ιδιώνυμο του Βενιζέλου (Ν.4229) για προσηλυτισμό υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης και οδηγείται μετά από περιπέτειες στις φυλακές Αίγινας.

Κατά τη μεταφορά του κρατήθηκε πέντε μέρες στο τμήμα μεταγωγών στον Πειραιά.

Την δεύτερη μέρα στο ίδιο κελί έφεραν τον Θανάση Κλάρα. Αφού έγιναν οι «συστάσεις» και γνωρίστηκαν, χάρηκε που συναντούσε ένα νεολαίο κομμουνιστή ανάμεσα στους υπόλοιπους ποινικούς. Τότε του επισήμανε για την μετακίνησή του στις φυλακές της Αίγινας πως: «εκεί που θα πας είναι [ένα μεγάλο] σχολείο που το έχεις ανάγκη».

«Την επόμενη μέρα – αφηγείται ο Παρλαπάνος, – τον Κλάρα τον πήραν για ανάκριση. Ακούσαμε μια φασαρία στα γραφεία και μετά τον απομόνωσαν στα υπόγεια.

Το τι έγινε τότε μας τα διηγήθηκε, όταν ήρθε δικασμένος στις φυλακές Αίγινας, το 1934».

Όταν τον συνέλαβαν στο ρολόϊ του βρήκαν ένα σημείωμα με πολύ μικρά γράμματα, κρυπτογραφικά, που είχαν σχέσεις με την παράνομη κομματική δουλειά. Εκείνο το διάστημα παράνομα ασχολούνταν με την οργάνωση στο στράτευμα και όλες οι κινήσεις του για να έχουν μια σχετική ελευθερία καλύπτονταν με τη νόμιμη δουλειά του δημοσιογράφου του «Ριζοσπάστη». Το σημείωμα αυτό είχε σχέση με την παράνομη δουλειά.

Ο συνταγματάρχης που τον ανέκρινε, έπαιρνε από ένα – ένα τα γράμματα και τους αριθμούς και επέμενε να του εξηγήσει το περιεχόμενό τους και επειδή δεν έβγαζαν τίποτα, επί ώρες τον βασάνιζαν να τους μαρτυρήσει για το περιεχόμενο. Τον είχαν γυμνό και οι βασανιστές χτυπούσαν.

 Μέσα σ’ αυτή την αναμπουμπούλα αρπάζει ο Κλάρας το σημείωμα, προλαβαίνει το βάζει στο στόμα του και ταυτόχρονα χώνεται κάτω από το τραπέζι καταπίνοντάς το. Φυσικά το πλήρωσε ακριβά.

Όταν τον πήγαν στην Αίγινα τον έβαλαν στον Νο11 θάλαμο, που έγινε ειδικά για τους βαρυποινίτες και επικίνδυνους, ύστερα από την δραπέτευση των οκτώ (Σακαρέλο, Κλειδωνάρη, Θωμάζο, Βαβούδη, κ.λ.π.), που έτσι κι αλλιώς οι συνθήκες κράτησης εκείνο το διάστημα ήταν ιδιαίτερα αυστηρές και απάνθρωπες.

«Σ’ αυτό το θάλαμο έφεραν τον Θανάση Κλάρα. Του έδωσαν το κρεβάτι του Μαρμαρέλη[1] που αρρώστησε.

Θυμάμαι τον διευθυντή, που από την κύρια είσοδο φώναζε στους φύλακες:

«Τον Φαντομά[2] στο 11».

Επί δύο μήνες, δύο φορές τη μέρα, επειδή είχαμε τα κρεβάτια δίπλα, τον άλλαζα φανέλα και του έβαζα αλοιφή στις πληγές που του προξένησαν τα (ανοργάνωτα) χτυπήματα».

Μόλις έγινε καλά το γραφείο της Κολεκτίβας του ανέθεσε να κάνει μαθήματα από το βιβλίο του γερμανού Μπίχνερ, που περιέγραφε για τις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν οι διωκτικοί μηχανισμοί σ’ όλο τον κόσμο ενάντια στα επαναστατικά κινήματα και στα μέτρα που πρέπει να παίρνουν οι επαναστάτες για να αποφεύγουν τα χτυπήματα.

2.      Απόδραση από το … κουρείο.

Το 1936 ο Θανάσης Κλάρας και αργότερα αρχικαπετάνιος του ΕΛΑΣ με το ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης βρισκόταν κρατούμενος στις ποινικές φυλακές Λάρισας. Οι φυλακές βρίσκονταν τότε στο νότιο πρανές του λόφου του Αγίου Αχιλλείου. Η ποινή της φυλάκισής του τελείωνε τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου. Τότε τους πολιτικούς κρατούμενους που τελείωνε η ποινή φυλάκισης τους παίρναν συνοδεία οι φύλακες των φυλακών και τους οδηγούσαν στην Ασφάλεια για να εξετάσουν αν θα οδηγηθούν στην εξορία ή όχι. Για τον Κλάρα η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη.

Ο χωροφύλακας Λευτέρης Καβαρατζής τον παίρνει συνοδεία για να τον μεταφέρει στην Ασφάλεια.

Φτάνοντας στο κουρείο του κυρ-Τσάκα που βρισκόταν στην οδό Μακεδονίας, σήμερα οδό Βενιζέλου, ο  Κλάρας λέει στον συνοδό του να κάτσει να ξυριστεί. Ο συνοδός συμφωνεί. Ο Κλάρας κρεμάει το σακάκι του και κάθεται να ξυριστεί. Ο κουρέας Μιλτιάδης Πατσούρας αρχίζει να βάζει σαπουνάδα στο πρόσωπο του Κλάρα. Στην απέναντι γωνία υπήρχε ένα περίπτερο. 0 Καβαρατζής πάει στο περίπτερο να αγοράσει γραμματόσημα. Ο Κλάρας που ήταν γνωστός με τον Πατσούρα και τον ξύριζε στην φυλακή σε όλο το διάστημα της κράτησής του, ρωτάει τον Πατσούρα που πάει ο συνοδός του. Ο Μιλτιάδης απαντάει. Στο περίπτερό. Αμέσως ο Κλάρας σηκώνεται, σκουπίζεται από την σαπουνάδα,αφήνει το σακάκι του κρεμασμένο και φεύγει, Ένας χωρικός που περίμενε την σειρά του αμέσως κάθεται στην καρέκλα που εγκατέλειψε ο Κλάρας και αρχίζει να τον ξυρίζει ο Μιλτιάδης. Γυρνώντας ο Καβαρατζής βλέπει το σακάκι του Κλάρα κρεμασμένο νομίζει πως ο κουρέας συνεχίζει να ξυρίζει τον Κλάρα. Ο Πατσού­ρας σκόπιμα στέκεται κοντά στον χωρικό για να μην βλέπει ο συνοδός ποιον ξυρίζει. Όταν ο χωρικός σηκώθηκε να φύγει τότε ο συνοδός του Κλάρα τινά­χτηκε πάνω φωνάζοντας που είναι ο Κλάρας. Ο κουρέας ψύχραιμα απαντάει.: «εδώ είναι κουρείο και όποιος έρχεται ξυρίζεται και φεύγει». Ο Καβαρατζής το καταγγέλλει το γεγονός στην Ασφάλεια με επικεφαλή τον αρχιχαφιέ Ντόμπρο (Μπαλωμένο) κινητοποιείται.

Εμείς παρακολουθούμε την ανησυχία που υπάρχει στην ασφάλεια και γελούσαμε με το πάθημά τους. Ο Κλάρας έγινε άφαντος και πήγε να εκπληρώσει την κομματική του αποστολή. Το 1937 δούλευε στην οργάνωση των Σερρών όπου πιάστηκε και στις αρχές του 1938 τον μεταφέρουν στην Αίγινα, σε ελεεινή κατάσταση από τα βασανιστήρια.

3.      Ο Άρης ζει!!!

  Με τον αποκεφαλισμό του Άρη και του Τζαβέλλα, η νέα κατοχή καθιέ­ρωσε επίσημα τον αποκεφαλισμό των αντιπάλων της. Σφάχτηκαν εκατοντάδες άνθρωποι, παίζαν με τα κεφάλια τους στις πλατείες των χωριών. Στο Μουζάκι, στον κεντρικό δρόμο, αργότερα, έστησαν ως εκατό κεφάλια. Από τη μια κι απ’ την άλλη. Πάνω στα ερείπια του δρόμου απ’ τις φωτιές των Ιταλών. Μά­ζεψαν τον κόσμο και τον βάλαν να παρελάσει με το ζόρι. Δύο έγκυες, από τον τρόμο, ρίξαν τα παιδιά. Ο τόπος μας έγινε Κόλαση.

Ο Άρης, ως μεγάλη φυσιογνωμία του αγώνα, είχε μιλήσει στην ψυχή του λαού. Στην κατοχή τον τραγούδησαν. Τ’ όνομά του ήταν, ανάμεσα στους απλούς ανθρώπους, σύμβολο προστάτη και τιμωρού. Λέγαν: «θα πάω στον Ά­ρη...». «θα τα πω στον ’Άρη...». «Θα κατέβει ο Άρης...».

Στις 18 Ιουνίου 1945 - λέει ο Μίμης Τάσσος (καπετάν Μπουκουβάλας) - φόρτωσαν στ’ αυτοκίνητα δεκαοχτώ από μας. Απ' το δρομολόγιο καταλάβαμε ότι μας πήγαιναν στα Τρίκαλα. Στη θέση «Βρυκολάκια», όπου ο Κόζιακας είχε δώσει την πρώτη μάχη, μου φάνηκε ανήσυχος. Ήμασταν δεμένοι χέρι - χέρι.

Αναστέναξε. Από λίγο, σκύβει και μου ψιθυρίζει:

—    Λες νάναι τος δω;

Ήταν για τον Άρη. Ξέραμε ότι γύριζε με ένοπλο τμήμα στα βουνά...

Οι φανοστάτες των Τρικάλων που ταυτίστηκαν με τον φασισμό...

Φτάσαμε στα Τρίκαλα, στην πλατεία είναι λίγος κόσμος. Τα αυτοκίνητα σταματούν. Η φρουρά μας φωνάζει:

—    Κοιτάξτε! Τα κεφάλια του Άρη και του Τζαβέλλα!

Σ’ έναν φανοστάτη είναι κρεμασμένα, απ’ τα μαλλιά. Δεν γίνεται να τα αναγνωρίσουμε. Δεν θέλουμε να τα αναγνωρίσουμε. Τέτοιο φριχτό θέαμα! Εί­μαστε καταταραγμένοι. Κλείνουμε τα μάτια. Είναι τόσο μεγάλη η λύπη μας!

Μα δεν μπορεί. ’Όχι!

Απ’ τη φυλακή, ο Κόζιακας ειδοποίησε νάρθει ο Στέλιος Βαμβέτσος, αξιωματικός, διοικητής πυροβολαρχίας, μαζί με τον Άρη και τον Κόζιακα στην Ήπειρο. Αυτός ήξερε τόσο καλά τον Άρη.

Στη φυλακή, άλλοι έλεγαν πως δεν ήταν το κεφάλι του Άρη. Έλειπαν, λέγαν, τα χρυσά δόντια. Έπειτα, δεν είχε εκείνο το ωραίο, κυματιστό, μαύρο γένι, μόνο δυο-τρία δάχτυλα.

Ο Βαμβέτσος ήρθε:

—    Ναι. Είναι ο Άρης!

Είχαμε πένθος.

Η φυλακή βουβάθηκε.

Κλαίγαν.

  

Ο Άρης με τον Μίμη Μπουκουβάλα.

"Ύστερα απ’ το θάνατό του, ο θρύλος τον ήθελε ζωντανό, ακόμα και μέσα στον τόπο που κρεμάστηκε το κεφάλι του.

Θυμάμαι κάμποσους μήνες αργότερα, φέραν στη φυλακή Τρικάλων έναν πρώην ελασίτη, το Μέρμηγκα, κουρέα, απ’ το χωριό Θεόπετρα Καλαμπάκας. Αμέσως, διαδίδεται στη φυλακή πως ο Άρης ζει, τόφερε το νέο ο Μέρμηγ­κας. Πήγα και μίλησα μαζί του, ιδιαίτερα.

—     Τι είναι αυτά που έφερες;

—     Αυτά που είδα κι αυτό πού ξέρω, μου απάντησε ήσυχα.

—     Δηλαδή;

—     Ό Άρης ζει! Εγώ τον ξύρισα. Κι αυτόν και το Νέστορα Βότση. Ήρθανε τη νύχτα, στο ρέμα, με φώναξαν και πήγα.

—     Μα είδαμε το κεφάλι του!

—    Άλλο κεφάλι ήταν. Ζει!

— Ησύχασε, θάρθω κι αύριο να σε ρωτήσω.

Πήγα.

— Σου λέω. Ο Άρης ζει!

Για ένα μεγάλο διάστημα, ο κόσμος έλεγε πώς ο Άρης είναι στις Βαλ­κανικές χώρες. Όταν ξανάρχισε το τουφέκι, έλεγαν:

—     Κατεβαίνει ο Άρης!

—     Ο Άρης ζεί!!!

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Ο ευαίσθητος φίλος, ο ασύλληπτος «Φαντομάς», ο ριψοκίνδυνος αγωνιστής, ο αποφασιστικός μαχητής, ο σκληρός τιμωρός, ο αλληλέγγυος στυλοβάτης, ο αυτοσυνείδητα πειθαρχημένος, ο αποτελεσματικός ηγέτης, ο διορατικός αναλυτής και ο θεματοφύλακας των ιδεών και των ιδανικών του είναι η πρώτη ύλη ενός ατσαλωμένου κομμουνιστή.

Δεν υπάρχει συγγραφέας που καταπιάστηκε με το ζήτημα της αντίστασης που να μη αναφερθεί εκτενώς στον Θανάση Κλάρα. Βέβαια αυτό είναι αναπόφευκτο μια και ο Άρης υπήρξε κεντρικό πρόσωπο σ’ όλη την φάση της αντίστασης. Από την δημιουργία της, την οργάνωση, την γιγάντωση, την συνθηκολόγησή της και του «νέου ξεκινήματος» που τον εκτόξευσε στην αιωνιότητα.

Πολύ τον αναγάγουν σε φαινόμενο, άλλοι σε υπερήρωα και άλλοι τον ανύψωσαν σε μεταφυσικά επίπεδα αγγίζοντας τα όρια του μύθου. Το σοβαρότερο όλων είναι πως διαστρεβλώνουν συνειδητά ή ασυνείδητα, επηρεασμένοι από το συναίσθημα ή την σκοπιμότητα διαχωρίζοντας τον Θανάση Κλάρα από τον Άρη Βελουχιώτη.

Ακόμα αναρωτιούνται για το πώς μπορεί να υπάρξει αυτό το «φαινόμενο» και μάλιστα να είναι κομμουνιστής μέχρι τέλους.

Κι όμως ο Θανάσης Κλάρας ήταν κομμουνιστής από την αρχή μέχρι που στράγγισε και η τελευταία ρανίδα του αίματός του, ποτίζοντας το χώμα της πατρίδας του.

Αυτό μας το λεν όλοι οι σύντροφοί του. Αλλά και όσοι δεν τον καταλαβαίνουν το ομολογούν. Απορούν, αλλά αναπόφευκτα το δηλώνουν.

Εκείνο που δεν μπορούν να καταλάβουν, κατά συνέπεια και να ερμηνεύσουν τα γεγονότα, είναι πως ο Άρης Βελουχιώτης είναι δημιούργημα της ταξικής πάλης, της οργανωμένης συλλογικής δράσης και οπαδός του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού, αυτό που λέμε εν συντομία Μαρξισμού.

Μόνο αν προσεγγίσουμε την ιστορία απ’ αυτή τη πλευρά θα μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε και να βρούμε την «μαγιά και την πρώτη ύλη» που δημιουργεί και γεννάει ανθρώπους αυτού του μεγέθους, αγωνιστές και επαναστάτες. 

Κάποιοι συγγραφείς που αναφέρονται στην βιογραφία του (όπως ο Χαριτόπουλος) με το να μη παίρνουν υπόψη τους το γεγονός αυτό στο σύνολό του. Είναι φυσικό να μη αναφέρονται στους παράγοντες όπως το ΚΚΕ που πρωτοστάτησε, οδηγώντας τον λαό μας στην οργάνωση της  αντιφασιστικής πάλης με ένοπλο αγώνα. Αυτό που μόνο καταφέρνουν είναι να απονευρώνουν τον ίδιο τον Άρη – αν ο σκοπός τους είναι να τον «τιμήσουν», όπως λένε – από την «ουσία» που τον έκανε ενεργά να ενταχθεί από την δεκαετία του ’30 στο κομμουνιστικό κίνημα  μέσα από το ΚΚΕ. Φτάνουν ως το σημείο να τον εμφανίζουν αντικομματικό ως και αντικομμουνιστή.

Ο Κλάρας που εξελίχθηκε σε πρωτοκαπετάνιο του ΕΛΑΣ (με την έννοια την διοικητική και όχι του πρώτου αντάρτη καπετάνιου) μυήθηκε στο κόμμα από τον πατριώτη του Τάκη Φίτσιο, μέλος της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. και ήταν μαζί του σχεδόν μέχρι το τέλος του. Αγάπησε, γαλουχήθηκε, σφυρηλατήθηκε και έχτισε τον χαρακτήρα του μέσα στις φουρτούνες που πέρασε το Κ.Κ.Ε.

 Έλεγε την γνώμη του σε κρίσιμες στιγμές. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της επιστολής προς το Π.Γ. της Κ.Ε. του Κ.Κ.Ε. στις 22.9.1943 που εξέθεσε την άποψή του για τους Βρετανούς. Πρώιμα και όταν οι περισσότεροι στην καλύτερη περίπτωση τα ‘λέγαν μεταξύ τους, αυτός τα διατύπωνε με τον πιο επίσημο τρόπο και στα πιο αρμόδια όργανα για τον ρόλο των βρετανών «συμμάχων» μας και το τι επιφυλάσσουν στο κίνημα. Καταλήγοντας ο Άρης στο κείμενο αυτής της επιστολής, αναφέρει:

 « … Δεν γράφω για να παραστήσω τον έξυπνο, αλλά από πόνο και μόνο. Χίλια καλά να ‘χουμε κάνει, αν χάσουμε τώρα το παιχνίδι θα μας μουντζώσουν όλοι. Αν το κερδίσουμε όμως και να ‘χουμε κάνει και κάτι σκληρότερο θα μας χειροκροτήσουν. Αυτή, δυστυχώς, είναι η ψυχολογία του κόσμου.-

  Εγώ, βέβαια, ήμουν, είμαι και θα είμαι ο πιστότερος στρατιώτης και θα δουλέψω σκυλίσια και παλικαρίσια για οποιαδήποτε γραμμή και αν χαράξετε. Νομίζω, όμως, ότι είχα ιερά υποχρέωση να πω το τι νοιώθω στις στιγμές τούτες έστω και για την ιστορία.- …».

Μια άλλη περίπτωση αφηγητή και στενού του συναγωνιστή εκείνη την περίοδο, είναι τα γραπτά του ανταρτοπαπά Ανυπόμονου, αρχιμανδρίτη Γερμανό Δημάκο και ηγούμενου στη μονή Αγάθωνος που η λατρεία του στον Άρη φτάνει σε μεταφυσικά επίπεδα. Επιλέγει μάλιστα και βιβλικούς όρους για να αποδώσει την άποψή του ως ‘απεσταλμένου» και «θεόσταλτου». Στο βιβλίο του που εκδόθηκε εδώ στα Τρίκαλα[3] «Στο βουνό με τον Σταυρό κοντά στον Άρη», γράφει:

Ο Άρης με τον παπα-Ανυπόμονο

«Αυτός ήταν ο εκλεκτός του Θεού, που προνόησε να τον παι­δαγωγήσει και να τον εκπαιδεύσει, για να ηγηθεί ενός αγώνα που μπορούσε να στήσει την Ελλάδα στα πόδια της και να βάλει τους έλληνες στον δρόμο του Θεού και της ευημερίας. Γιατί οι απόψεις του και οι προτάσεις του για το μέλλον της Ελλάδος δεν ήσαν στενά κομματικές-κομμουνιστικές. Είχε ευρύτητα αντιλήψεως κι έβλεπε πολύ μακριά. Προσέβλεπε κι ευελπιστούσε άμεσα σ’ εκείνες τις συνθήκες, μετά την Απελευθέρωση, όπου ο λαός θα αποφάσιζε ο ίδιος ελεύθερα για τις τύχες του! Αυτός ήταν ο ΕΝΑΣ, που ο λαός τον αναγνώρισε και τον αγάπησε, τον πίστεψε και τον ακολούθησε, λευτερώθηκε και τον λάτρεψε. Αυτόν τον ΕΝΑ —κι επειδή ακριβώς ήταν ο ΕΝΑΣ— μίσησαν και πολέμησαν όλοι οι άλλοι: οι σύντροφοί του και οι εχθροί του, οι ντόπιοι και οι ξένοι, ή κυβέρνηση του βασιλιά και οι άγγλοι, οι γερμανοϊταλοί και οι σοβιετικοί!... Αλλά εκείνος που τον νίκησε, τελικά, ήταν μόνον ο εαυτός του!

 Μοναδικός αυθεντικός εκφραστής του αγωνιστικού φρονήματος του ελληνικού λαού σε επίπεδο ηγεσιών και ηγετών ανεδείχθη ένας απλός μα έμπειρος σε αγώνες και ψημένος στις κακουχίες και στις δοκιμασίες κομμουνιστής, ανήσυχος και ανυπότακτος· ήταν, όμως, άνθρωπος μορφωμένος, γαλουχημένος και παιδαγωγημένος στις ελληνορθόδοξες παραδόσεις της πατρίδος μας: ο Θανάσης Κλάρας ή Μιζέριας, που πέρασε στην ιστορία ως Άρης Βελουχιώτης· ο ελληνόψυχος εμπνευστής, ο φωτισμένος οργανωτής, ο ακαταμάχητος αρχηγός του έθνικοαπελευθερωτικού στρατού, ο θρυλικός και αήττητος πρωτοκαπετάνιος του ΕΛΑΣ. Και όχι μόνον αυτό· ήταν εκείνος πού οργάνωσε τις αυτοδιοικούμενες τοπικές κοινωνίες στις απελευθερωμένες περιοχές της Ελλάδος, που έφθασαν να καλύπτουν τα δύο τρίτα της χώρας».

Και για άλλη μια φορά δεν καταλαβαίνει και αναρωτιέται για τα διλήμματα και της επιλογές του Άρη καταλήγοντας πως:

Στην εντολή του Θεού να οδηγήσει τον λαό Του και στην πρόκληση της ιστορίας να καταστεί η μεγίστη ηγετική μορφή του νεωτέρου Ελληνισμού αντιπαρέθεσε το κόμμα του, επιλέγοντας την κομματική του ιδιότητα».

Πέρασαν 70 χρόνια από τότε που πήγε στην γειτονιά των δικών μας αγίων, των δικών μας μαρτύρων και η θέση του, ωστόσο, στις καρδιές και στα όνειρα του λαού μας παραμένει αδιαφιλονίκητη και άσβεστη. Παρά τις λυσσαλέ­ες προσπάθειες να τον «δαιμονοποιήσουν», να τον «μικρύνουν» και να τον «απομυθοποιήσουν», συμβολίζει με το φωτεινό μυαλό του, με τις ηγετικές ικανότητες του και με την άφθαστη και αθάνατη λεβεντιά του, τα αιτήματα της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης στις ελπίδες και στα μεράκια του ελληνικού λαού μα το σοβαρότερο της Κοινωνικής Απελευθέρωσης.

Γι’ αυτό και οι κοινωνικοί αγωνιστές σε κάθε διαδήλωση και σε κάθε ευκαιρία θυμίζουν και τον τιμούν με το σύνθημα:

ΛΑΕ ΘΥΜΗΣΟΥ ΤΟ ΧΩΜΑ ΠΟΥ ΠΑΤΑΣ ΛΕΥΤΕΡΩΣΕ Ο ΑΡΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΑΜ – ΕΛΑΣ.

 Έγινε θρύλος και τραγούδι· κι το ξέρουν όλοι, εχθροί και φίλοι, πως όποιος περνάει στην παράδοση ενός λαού δεν ξεριζώνεται ποτέ!...

---

[1] Μαρμαρέλης: αρχισυντάκτης του Ριζοσπάστη.

[2] Φαντομάς: φανταστικός ήρωας γαλλικών αστυνομικών μυθιστορημάτων. Ασύλληπτος, που εξαφανίζεται σα φάντασμα ή κάποιος που εξαφανίζεται κατά τον ίδιο τρόπο για άλλους λόγους. Εδώ, τον ονομάζει έτσι, λόγω των αποδράσεώων και των διάφορων τολμηρών ενεργειών του.

[3] Πρότυπες Θεσσαλικές Εκδόσεις Τρίκαλα-Αθήνα 2005