23 ΙΟΥΛΗ 1965 - Ο ΕΠΑΝΑΠΑΤΡΙΣΜΟΣ

Είναι η σφραγίδα από τον έλεγχο διαβατηρίων
με την ημερομηνία εισόδου στην Ελλάδα. 

Ήταν 23 Ιούλη 1965, μέρα Παρασκευή απόγευμα. Επαναπατρίζεται η οικογένειά μου, μαζί και με άλλους πολιτικούς πρόσφυγες στην Ελλάδα, μετά από 16 χρόνια αναγκαστικής πολιτικής προσφυγιάς των γονιών μας, στην ΕΣΣΔ (Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν)...

Το σοβιετικό καράβι[1] μπαίνει στο λιμάνι του Πειραιά. Το προσεγγίζει ένα ταχύπλοο, με μικτό κλιμάκιο της Αστυνομίας, του Λιμενικού και του Τελωνείου. Το πλοίο κατεβάζει σκάλα και ανεβαίνουν οι «εκπρόσωποι του κράτους» για έλεγχο.

Αυτό που θυμάμαι ήταν τα βλοσυρά τους βλέμματα, με τις αυστηρές και κοφτές ερωτήσεις για τα διαδικαστικά.

Ένα παιδί μπορεί, νομίζω, να διακρίνει πρόσωπα που είναι ευχάριστα ή τυπικά, ή και αυτά που εκπέμπουν μίσος. Σ’ αυτήν την τρίτη κατηγορία τους είχα κατατάξει.

Φυσικά ένα μικρό παιδί την πολιτική δεν την αντιλαμβάνεται και δεν την κατανοεί. Αντιλαμβάνεται όμως το ανθρώπινο ή απάνθρωπο κλίμα που διαχέεται με τις εκφράσεις του προσώπου, του τόνου της φωνής, τις αντιδράσεις των γύρων του (πολύ περισσότερο των οικείων του), κ.λπ. 

Μπαίνοντας το πλοίο στο λιμάνι του Πειραιά, όλοι οι επιβάτες βρίσκονταν στο κατάστρωμα, πολύ περισσότερο οι επαναπατριζόμενοι που προσπαθούσαν να ρουφήξουν κάθε εικόνα, κάθε στιγμή του νόστου που γίνεται πραγματικότητα.

Η λαχτάρα για την επιστροφή στην Πατρίδα που τελικά πραγματοποιείται, φτάνει στο αποκορύφωμα. Η εσωτερική τους συναισθηματική «φουσκοθαλασσιά» αγγίζει και την επικινδυνότητα της υγείας τους. Τα μάτια τους είναι μόνιμα βουρκωμένα. Επιτέλους, θα ανταμώσουν με αγαπημένα τους πρόσωπα (γονείς, αδέρφια, φίλους, συντρόφους, κ.ά), όσους φυσικά δεν «έφυγαν» όλα αυτά τα χρόνια για το «μεγάλο ταξίδι». Αλλά και πάλι η παρηγοριά είναι μεγάλη, γιατί, όπως έλεγαν μεταξύ τους στη μακρινή Τασκένδη, ακόμα και το χώμα της Πατρίδας που θα σε σκεπάσει είναι ελαφρύτερο απ’ αυτό της ξενιτιάς!!!

 Μεταξύ των επιβατών, μαζί μας, ήταν και κάποιοι συγγενείς πολιτικών προσφύγων (γονείς, αδέρφια) που ταξίδεψαν στην μακρινή Τασκένδη για να τους δουν μετά από χρόνια.

Θυμάμαι μια γυναίκα[2] που βρίσκονταν στο κατάστρωμα κρατώντας ένα ραδιοφωνάκι και άκουγε ειδήσεις. Ξαφνικά, έβγαλε μια κραυγή:

-     ΄Εφαγαν το παιδί μας!

Την μέρα αυτή έγινε η κηδεία του ΣΩΤΗΡΗ ΠΕΤΡΟΥΛΑ[3], που είχε μετατραπεί σε μια ογκώδη παλλαϊκή διαδήλωση

Είδα τους μεγάλους να μαζεύονται γύρω της και να συζητάνε. Ταυτόχρονα βουρκώνοντας και κάποιοι δεν μπόρεσαν να συγκρατήσουν τα δάκρυά τους.

Εγώ και η αδερφή μου, θυμάμαι, βλέποντας τους δικούς μας και τους φίλους τους σ’ αυτήν την κατάσταση αρχίσαμε να κλαίμε… «συμπαραστεκόμενοι» και υποθέτοντας πως σε κάποιον στενό συγγενή συνέβηκε μεγάλο κακό!

Την ίδια ώρα αποτυπώθηκε στην μνήμη μου το χαιρέκακο ύφος των εντεταλμένων του «νόμου και της τάξης».

Αυτή ήταν η πρώτη μας επαφή με την Πατρίδα, γεμάτη με διάφορα έντονα και ετερόκλητα συναισθήματα δίνοντας και το πρώτο στίγμα του πολιτικο-κοινωνικού περιβάλλοντος που θα ζούσαμε. Στο αποκορύφωμά τους τα "Ιουλιανά" και η δολοφονία του Σωτήρη Πέτρουλα...

Σε λιγότερο από δύο χρόνια «ήρθε» και η χούντα…

 

---

[1] Είναι ένα τύπου κρουαζιερόπλοιου που ταξίδευε στην Μαύρη Θάλασσα και Μεσόγειο. Ξεκινούσε από την Οδησσό, σταματούσε στα λιμάνια Κωνστάντζα (Ρουμανία), Βάρνα (Βουλγαρία), Κωνσταντινούπολη (Τουρκία), Πειραιά (Ελλάδα), Γένοβα (Ιταλία), Μασσαλία (Γαλλία), Βαρκελώνη (Ισπανία) και πάλι επιστροφή.

[2] Δεν ξέρω πως στη μνήμη μου καταγράφηκε πως αυτή η γυναίκα ήταν από την Καλαμάτα. Ίσως από μετέπειτα οικογενειακές συζητήσεις να το ανέφεραν οι γονείς μου. Ίσως, και επειδή η οικογένεια του Πέτρουλα κατάγονταν από την ευρύτερη περιοχή (Οίτυλο της Μάνης) και στ’ αλήθεια να ήταν συγγενείς.

[3] Ο Σωτήρης Πέτρουλας είχε δολοφονηθεί στις 21 Ιούλη 1965.