Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2017

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΛΑΡΙΣΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΤΗΣ

Εβραϊκή συναγωγή. Σημείο αναφοράς του αντιρατσιστικού και αντιφασιστικού αγώνα και μέρος σημαντικών ιστορικών γεγονότων... 
Η φωτογραφία ταυτοποιήθηκε μετά από πολύ προσεκτική παρατήρηση και έρευνα. Αναφέρεται για πρώτη φορά και γνωστοποιείται η θέση της που είναι η σημερινή οδός Φαρμακίδου, μπροστά από την δυτική είσοδο του κτηρίου του Αβραάμ Μουσών το οποίο εκείνες τις μέρες είχε επιταχθεί και «φιλοξενούσε» τον Ανώτατο Διοικητή της 12ης Στρατιάς, στρατάρχη φον Λιστ (Wilhelm Siegmund Walther List). Εδώ προσήλθαν να υπογράψουν την συνθηκολόγηση οι γνωστοί δοσίλογοι αξιωματικοί – όπως άλλωστε διακρίνονται στη φωτ. – υποστράτηγος Τσολάκογλου και ο υπασπιστής του Αθανάσιος Χρυσοχόου. Μαζί τους κάθεται στο πολυτελέστατο αυτοκίνητο και ο ο Διοικητής της επίλεκτης Μονάδας των SS, Σεπ Ντίτριχ.


Στο μέρος όπου χτυπήθηκε πισόπλατα ο Σπύρος Καλοδίκης στις 23 Νοέμβρη 1947, την περίοδο της "λευκής τρομοκρατίας" όταν καθοδηγούσε από το ΚΚΕ την οργάνωση της Λάρισας.
Στην ίδια περιοχή ξεκίνησε η ηρωϊκή "έξοδος" του Μιχάλη Κυρίτση της Ο.Π.Λ.Α. που θέλησε να "εξαργυρώσει" τον θάνατο - εκτέλεση του Καλοδίκη.


Στον "Αρναούτ μαχαλά" σημερινό Άγ. Αθανάσιο" όπου κατά την περίοδο της κατοχής η συμμετοχή των κατοίκων στο ΕΑΜ είχε δημιουργήσει τις προϋποθέσεις να αποτελεί "ελεύθερη" σχεδόν ζώνη, λίγες εκατοντάδες μέτρα από το κέντρο της πόλης.

Σ' αυτή την πλατεία ... η Ανεξάρτητη Ομάδα του ΕΛΑΣ (Ο.Π.Λ.Α.) της συνοικίας σε μια καταδρομική της επιχείρηση συνέλαβε τον υπαρχηγό των ΕΑΣΑΔ.

Η γειτονιά όπου έζησε τα σχολικά του χρόνια ο δημοτικιστής ποιητής, πεζογράφος, δραματουργός, μεταφραστής Σωτήρης Σκίπης.Παρακολούθησε μαθήματα Μέσης εκπαιδεύσεως στη Λάρισα.Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 μαζί με άλλους Έλληνες λογοτέχνες υπέγραψαν την Έκκληση προς τους Διανοούμενους ολόκληρου του Κόσμου με την οποία καυτηριάζονταν η κακόβουλη ιταλική επίθεση και διέγειρε την παγκόσμια κοινή γνώμη σε επανάσταση συνειδήσεων. Στην κατοχή εντάχθηκε στο ΕΑΜ Διανοουμένων-Καλλιτεχνών και τον Απρίλιο του 1943 στην κηδεία του Κωστή Παλαμά, αποχαιρέτησαν ποιητικά μαζί με τον Άγγελο Σικελιανό, τον Έλληνα εθνικό ποιητή, ενώ μετά την απελευθέρωση, δημοσίευε κείμενα στον «Ριζοσπάστη» και στο «Ρίζο της Δευτέρας» και μετά το 1952 εγκαταστάθηκε στη Γαλλία, που τη θεωρούσε δεύτερη πατρίδα του ...

Η διαχρονικά εμβληματική περιοχή της γέφυρας του Αλκαζάρ και η σύνδεσή της με πολλά ιστορικά γεγονότα των κοινωνικών αγώνων, διατηρεί την μακροχρόνια και πολυσύνθετη φρεσκάδα της ...

Πλατεία του Εργατικού Κέντρου μεταφορικά συνδέεται με τους εργατικούς αγώνες της πόλης και τις κορυφαίες στιγμές, όπως ήταν η δολοφονίες - εκτελέσεις των προέδρων του Εργατικού Κέντρου Λάρισας, του Κων. Ζιώτα από Ιταλό φασίστα αξιωματικό στις 5.1.1943 και του Τάκη Γαργαλιάνου που το έκτακτο στρατοδικείο τον καταδίκασε για τους κοινωνικούς αγώνες του σε θάνατο και τον εκτέλεσαν στο Μεζούρλο τον Μάη του 1949.

Η τράπεζα Ελλάδας και η Εθνική, αποτέλεσαν κέντρα αναφοράς στρατιωτικών μονάδων κατά την περίοδο της κατοχής και την απελευθέρωση.

   Ιστορική περιήγηση στο δυτικό τμήμα της πόλης πραγματοποίησαν χθες δεκάδες Λαρισαίοι που ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση της Ομάδας Μελέτης Ιστορίας Κοινωνικών Αγώνων.
  Οι τυχεροί που παρευρέθηκαν στην πρωτοβουλία αυτή της ομάδας, είχαν την ευκαιρία να περπατήσουν στους δρόμους της Λάρισας και να ενημερωθούν για πολλά καλά φυλαγμένα μυστικά της σύγχρονης ιστορίας της, μπροστά στους χώρους που αυτά συνέβησαν.
   Αν προκύπτει κάτι ως συμπέρασμα από την ξενάγηση αυτή είναι ότι αφενός υπάρχουν ιστορικά στοιχεία της πόλης που ακόμα δεν έχουν επίσημα καταγραφεί και αφετέρου το μεγάλο ενδιαφέρον των Λαρισαίων – πολλών νέων ανθρώπων μεταξύ τους –αυτή η ιστορία να γίνει κτήμα όλων.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΡΑΗΛΙΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΜΟΥΣΣΩΝ
   Η ξενάγηση ξεκίνησε από την Ισραηλίτικη Κοινότητα Λάρισας, μέλος της οποίας ενημέρωσε τους παρευρεθέντες για την ιστορία και την προέλευση των Εβραίων της περιοχής, τα δεινά
που υπέστησαν την περίοδο της κατοχής και την προσφορά τους στην εποποιία της Εθνικής Αντίστασης.
   Όπως αναφέρθηκε μεταξύ άλλων στην ενημέρωση, ο χώρος της τότε Συναγωγής είχε μετατραπεί από τους Ιταλούς κατακτητές σε στάβλο και ο χώρος του διπλανού δημοτικού σχολείου σε… καμπαρέ για την αναψυχή των στρατιωτών.
   Ακολούθησε περίπατος μέχρι το νεοκλασικό του Αβραάμ Μουσσών που όπως είναι γνωστό αποκτήθηκε πρόσφατα από τον Δήμο Λαρισαίων, όπου το μέλος της Ομάδας Μελέτης Ιστορίας Κοινωνικών Αγώνων, Δημήτρης Μπάρμπας αναφέρθηκε στις «υπηρεσίες» που φιλοξένησε κατά τη διάρκεια της κατοχής και στις οποίες πολλοί αντιστασιακοί βασανίστηκαν, ενώ αποκάλυψε και με φωτογραφικό υλικό, τη σχέση που είχε με τον δωσίλογο, διορισμένο από τους Γερμανούς πρωθυπουργό της χώρας, κατά την Κατοχή, Τσολάκογλου.
ΣΚΟΥΦΑ ΚΑΙ ΒΕΛΗΣΣΑΡΙΟΥ 
Διαδραματίζονται δύο συγκλονιστικά γεγονότα που ταυτίζονται με τους διωγμούς των κοινωνικών αγωνιστών της περιόδου της "λευκής τρομοκρατίας". Πρώτα "δολοφονείται εν ψυχρώ" σχεδόν ο γραμματέας της οργάνωσης της Λάρισας Σπύρος Καλοδίκης από τα τσιράκια της ασφάλειας που πυροβόλησαν και τους υπηρέτες του συστήματος (γιατρό) που έδωσαν το τελειωτικό χτύπημα με το άνοιγμα του στομάχου για να του αποσπάσουν τα σημειώματα που είχε καταπιεί, όσο και αν θέλουν να αλλιώσουν το γεγονός, στις 24 Νοέμβρη 1947.
Την επομένη μέλη της "Ανεξάρτητης Ομάδας" με επικεφαλή τον Μιχάλη Κυρίτση, θέλοντας να εκδικηθούν για την δολοφονία του Καλοδίκη συγκρούνονται με τους "υπηρέτες των ξένων νέων κατακτητών" με αποτέλεσμα να βρει ηρωϊκό θάνατο (26 Νοέμβρη 1947)το γενναίο εικοσάχρονο παλλικάρι της Ο.Π.Λ.Α., Μιχάλης Κυρίτσης.

Αγ. Αθανάσιος - "Σάλια" (Σωτήρης Σκίπης)

   Στη συνέχεια η ομάδα περπάτησε την περιοχή του Αγίου Αθανασίου, 7ο Δημ. Σχολείο και μπροστά στον φερώνυμο ιερό ναό, όπου υπήρξε ενημέρωση για τη δράση των κατοίκων που καθ’ όλη τη διάρκεια της κατοχής, αλλά και κατά την περίοδο της «λευκής τρομοκρατίας», σήκωσαν ένα αληθινό κάστρο αντίστασης. Όπως τονίστηκε, χαρακτηριστικά, μία άλλη Ανεξάρτητη Ομάδα που τη στελέχωναν αγωνιστές της συνοικίας έδρασε αποτελεσματικά περιορίζοντας τους βανδαλισμούς, τους βιασμούς, τις δολοφονίες και τους τραμπουκισμούς, χωρίς να αντιτάξει ανάλογες μεθόδους.
 Γέφυρα Πηνειού - Τσούγγαρι - Εργατικο κίνημα.
   Η ιστορική ξενάγηση συνεχίστηκε στη θέση της παλιάς πετρογέφυρας του Πηνειού, στην πλατεία του Εργατικού Κέντρου Λάρισας, όπου έγινε ειδική αναφορά στους δύο δολοφονημένους προέδρους του, τον Κώστα Ζιώτα που τον σκότωσαν οι κατακτητές τον Ιανουάριου του 1944 και τον Τάκη Γαργαλιάνο, ανάπηρο και στέλεχος του ΕΕΑΜ και μετά την απελευθέρωση της ΕΡΓΑΣ, που εκτελέστηκε στο Μεζούρλο τον Απρίλιο του 1949.
   Η περιήγηση έκλεισε μπροστά από τα κτίρια της Τράπεζας της Ελλάδας και της Εθνικής Τράπεζας που φιλοξένησαν διοικήσεις κατοχικών στρατευμάτων.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου